Fransa Senatosu, hızlı moda endüstrisinin çevresel etkilerini azaltmak amacıyla hazırlanan yasa tasarısını onaylamıştır. Yasa Tasarısı, reklam yasağı, çevresel bilgilendirme zorunluluğu ve sürdürülebilirlik esaslı mali yükümlülükler getirmektedir. Yasa, tekstil sektöründe faaliyet gösteren şirketler için önemli uyum yükümlülükleri doğuracak olup, AB düzeyindeki atık azaltımı ve üretici sorumluluğu ilkeleriyle paralellik göstermektedir. Tasarının yürürlüğe girmesi, karma komisyonun nihai metni onaylaması sonrası gerçekleşecektir.

Fransa Senatosu, hızlı moda sektörünün çevresel etkilerini azaltmayı hedefleyen kapsamlı bir yasa tasarısını oybirliğiyle kabul etmiştir. Bahse konu düzenleme, yalnızca Fransa özelinde değil, aynı zamanda küresel düzeyde yatırımcılar, şirketler ve kamu otoriteleri tarafından sürdürülen tekstil üretimi ve tüketiminin çevresel ayak izini azaltmaya yönelik genel eğilimle paralellik göstermektedir.

Halihazırda tekstil sektörü, küresel sera gazı emisyonlarının yaklaşık %10’unu oluşturmaktadır ki bu oran, uluslararası uçuşlar ve deniz taşımacılığı kaynaklı emisyonların toplamından fazladır.

Tasarı, aşırı üretim ve aşırı tüketimi caydırmaya yönelik çeşitli düzenleyici önlemler içermektedir. Bu kapsamda;

  • Tüketicilere, satın aldıkları giysilerin çevresel etkilerine ilişkin bilgi sağlama yükümlülüğü getirilmektedir.
  • Hızlı moda markaları ve ürünleri için reklam yasağı öngörülmektedir.
  • Ürünlerin çevresel sürdürülebilirliğine bağlı olarak farklılaştırılmış ekolojik katkı payı (eco-contribution) sistemi tesis edilmektedir.

Fransa Senatosu tarafından kabul edilen versiyon, söz konusu önlemleri genişleterek hızlı moda kavramına ilişkin daha net hukuki tanımlamalar getirmiş ve giysi onarımını teşvik edici hükümler eklemiştir.

İlgili yasa tasarısı, ilk olarak Mart 2023 tarihinde Fransız Ulusal Meclisi tarafından kabul edilmiştir.

Senato onayını takiben, tasarının her iki meclisteki versiyonlarının uzlaştırılması amacıyla milletvekilleri ve senatörlerden oluşan karma komisyona sevk edilmesi beklenmektedir. Komisyonun mutabakata varması halinde, yasa yürürlüğe girecek nihai metin olarak Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe konulacaktır.

Fransa’daki düzenleme, Avrupa Birliği düzeyinde sürdürülen politika reformları ile de paralellik göstermektedir. Avrupa Parlamentosu, geçtiğimiz yıl tekstil sektörü de dahil olmak üzere atık azaltımına ilişkin çeşitli önerileri kabul etmiş; bu kapsamda moda markaları ile tekstil üreticilerinin, giysi ve ayakkabıların toplanması ve geri dönüştürülmesi süreçlerinin finansmanından sorumlu tutulmasına karar verilmiştir. Bu yaklaşım, “kirleten öder” ilkesine dayalı üretici sorumluluğunu esas almaktadır.

Fransa’nın hızlı moda endüstrisine yönelik bu düzenlemesi, yalnızca ulusal düzeyde değil, aynı zamanda Avrupa genelinde sürdürülebilir tekstil politikalarının gelişimine katkı sağlayacak niteliktedir. Bu doğrultuda, sektör paydaşlarının, gelecekte yürürlüğe girecek düzenlemelere uyum sağlamak adına tedarik zincirlerini, ürün tasarımı süreçlerini ve pazarlama stratejilerini gözden geçirmeleri hukuken ve ticari açıdan önem arz etmektedir. Özellikle reklam yasağı, ekolojik katkı payları ve tüketici bilgilendirme yükümlülükleri bakımından şirketlerin şeffaflık, sürdürülebilirlik ve sorumluluk ilkelerine uygun bir uyum stratejisi geliştirmeleri beklenmektedir.