Konu: Ticari Reklam ve Haksız Ticari Uygulamalar Yönetmeliği’nde Yapılan Değişiklikler

Tarih: 04.03.2022


1. GİRİŞ

Ticari Reklam ve Haksız Ticari Uygulamalar Yönetmeliği’nde (“Yönetmelik”) Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik 01.02.2022 tarihli 31737 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe girdi. Bu Yönetmelik kapsamında ticari reklam, sıralama uygulamaları, tüketici değerlendirmeleri ve haksız ticari uygulamalarla ilgili önemli değişiklikler yapılmıştır. 

2. YAPILAN DEĞİŞİKLİKLER

  • Yönetmelik’in 13. maddesine yapılan ekleme ile kişiselleştirilmiş fiyat tanımı yapılmıştır. Bu kapsamda bir mal veya hizmete ilişkin olarak tüketicinin satın alma davranışı ve diğer kişisel verileri analiz edilerek sunulan fiyatın kişiselleştirilmiş fiyat olduğu belirtilmiştir. Tüketiciye bu şekilde bir fiyat sunulması durumunda, bu hususa ilişkin bilgi ile o mal veya hizmet ile ilgili olarak satıcı veya sağlayıcı tarafından belirlenen güncel satış fiyatına ve kişiselleştirilmiş fiyata aynı alanda yer verileceği belirtilmiştir. 
  • Yönetmelik’in 14. maddesinin 3. fıkrasında yapılan değişiklik ile sebze ve meyve gibi çabuk bozulan ürünlere ilişkin indirim oranı hesabında ise indirimin uygulandığı tarihten önceki 30 gün içinde uygulanan en düşük fiyatın esas alınacağı düzenlenmiştir. Bu kapsamda, indirimli fiyatta önceki fiyatın esas alınma kuralı yalnızca çabuk bozulabilen mallara özgülenmiştir.
  • Yönetmelik’in 25. Maddesine yapılan ekleme ile bir mal veya hizmetin bağlı kredi ile satışa sunulduğunun belirtildiği reklamlarda kredinin vadesine, faiz oranına, tüketiciye toplam maliyetinin aylık ve yıllık yüzde değerine ve geri ödeme koşullarına reklamın yayınlandığı alanda ya da bir bağlantı veya uyarı işareti ile tüketicilerin yönlendirilerek ayrıntılı bilgi alabileceği bir internet sitesinde veya açılır ekranda yer verileceği düzenlenmiştir.
  • Yönetmelik’e eklenen 28/A maddesi kapsamında internet ortamında satışa sunulan bir mal veya hizmetin fiyat, nitelik ve benzeri hususlarında karşılaştırma yapılarak sıralama yapılması durumunda, sıralamanın hangi ölçütler dikkate alınarak oluşturulduğuna ilişkin bilgiye aynı alanda ya da bir bağlantı veya uyarı işareti ile tüketicilerin yönlendirilerek ayrıntılı bilgi alabileceği açılır ekranda kolayca görünebilecek şekilde yer verileceği ve reklam veya sponsorluk ve benzeri anlaşmalara dayanılarak gösterilen sıralama sonuçlarında reklam ibaresine yer verilmesi zorunlu olduğu düzenlenmiştir.
  • Yönetmelik’e eklenen 28/B maddesi kapsamında internet ortamında, satıcı ve sağlayıcılar ya da bunlar adına mesafeli sözleşme kurulmasına aracılık eden aracı hizmet sağlayıcıları tarafından, tüketicilerin bir mal veya hizmete ya da satıcı veya sağlayıcılara ilişkin değerlendirme yapmasına imkân sağlanması durumunda; bu değerlendirmelerin, sadece ilgili mal veya hizmeti satın alanlar tarafından yapılmasına izin verileceği düzenlenmiştir. 

Tüketici değerlendirmeleri, gerekli incelemeler yapıldıktan sonra olumlu ya da olumsuz ayrımı yapılmaksızın en az bir yıl süre ile herhangi bir yönlendirme yapılmadan tarih, değerlendirme notu, satıcı veya sağlayıcıya göre sıralanma gibi objektif bir ölçüte göre yayınlanacaktır. Belirlenen esas ve kurallar çerçevesinde yayınlanmasına izin verilmeyen tüketici değerlendirmelerine ilişkin hususlar değerlendirmeyi yapan tüketiciye derhal bildirilecektir ayrıca ilgili mevzuatına aykırı sağlık beyanı içeren tüketici değerlendirmeleri yayınlanamaz. 

Değerlendirme yapılan mal veya hizmet ile ilgili yaşanan tüketici mağduriyetinin satıcı veya sağlayıcı tarafından giderildiğinin tüketici ya da satıcı veya sağlayıcı tarafından bildirilmesi halinde bu durum, gerekli doğrulama yapıldıktan sonra ilk değerlendirmeyle aynı yerde gecikmesizin yayınlanacaktır. Bir mal veya hizmetin satışını artırmak amacıyla doğru olmayan değerlendirmelerin yapılmasına ya da mal veya hizmeti onaylayan ifadelerin kullanılmasına yönelik gerçek veya tüzel kişiyle anlaşma yapılamayacak ya da hizmet satın alınamayacaktır.

  • Yönetmelik’e eklenen 28/C maddesi kapsamında esas faaliyeti online alışverişler kapsamında yapılan tüketici şikayetlerini yayınlamak olan şikayet platformları hakkında değerlendirme yapılan satıcı veya sağlayıcılara, değerlendirmenin yayınlanmasından önce açıklama yapma veya cevap verme hakkını kullanabilmeleri için en az 72 saat süre tanıyacak ve değerlendirmeler bu süre dolmadan önce veya gerçeği yansıtmadığının anlaşılması halinde yayınlanamayacaktır. Ayrıca değerlendirmeye ilişkin açıklama yapma ve cevap verme hakkını kullanacak olan satıcı veya sağlayıcılara platforma etkin bir iletişim yöntemi sağlanacağı düzenlenmiştir.
  • Yönetmelik’ten 5/1-ğ bendi kaldırılmıştır. Bu durumda reklamlarda, hastaların tedavi öncesi ve sonrasına ait ifade veya görüntülerinin yer almasının önü açılmıştır.
  • Yönetmelik’in ekinde yer alan “Haksız Ticari Uygulamalar Olarak Kabul Edilen Örnek Uygulamalar’ın” kapsamı değiştirilmiştir. Bu kapsamda yürürlükten kaldırılan 19. bent ile “girdi maliyeti ve döviz kuru artışı gibi fiyat değişimlerinden etkilenmemesine rağmen bu durumlardan etkileniyormuş gibi hareket ederek tüketiciye sunulan mal veya hizmetin satış fiyatında haklı bir gerekçe olmaksızın artış yapmak” aldatıcı ticari uygulamalar kapsamından çıkartılmıştır.

Eklenen yeni bentlerle ise; spor, tiyatro, söyleşi gibi etkinlik biletlerinde karaborsa satışı ve tüketicilerin karar verme veya seçim yapma iradesini olumsuz etkileyen ya da normal şartlar altında vereceği kararda satıcı veya sağlayıcı lehine değişikliklere yol açmayı hedefleyen yöntemler kullanmak aldatıcı ticari uygulama olarak kabul edilmiştir. 

3. SONUÇ

Yapılan düzenlemelerle kapsamında tüketicilerin yanılması önlenmeye ve tüketiciler tarafından yapılan haksız yorumlar nedeniyle satıcı ve sağlayıcıların uğradığı mağduriyet giderilmeye çalışılmıştır. Ayrıca reklamlarda tüketicilerin minimum düzeyde yanılmasının hedeflenmiş ve haksız ticari uygulamaların kapsamı genişletilmiştir.