İşyerinde Psikolojik Tacizin (Mobbing) Önlenmesi hakkında Cumhurbaşkanlığı Genelgesi 6 Mart 2025 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanmıştır. Cumhurbaşkanlığı tarafından yayımlanan 2025/3 sayılı bu Genelge, işyerlerinde psikolojik tacizin önlenmesi amacıyla alınması gereken önlemleri ve kurumlara düşen sorumlulukları detaylandırarak ele almaktadır.

İşyerlerinde psikolojik taciz (mobbing), çalışanların ruhsal sağlığını, verimliliğini ve genel iş barışını olumsuz etkileyen önemli bir sorun olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu olgunun önlenmesi ve etkilerinin en aza indirilmesi amacıyla, Cumhurbaşkanlığı tarafından Resmi Gazete’de yayımlanan 2025/3 sayılı İşyerlerinde Psikolojik Tacizin (Mobbing) Önlenmesi Hakkında Genelge (“Genelge”), işyerlerinde psikolojik tacizin önlenmesine dair kapsamlı düzenlemeler getirmektedir.

Bu genelge, psikolojik tacizle mücadelede işverenlere, yöneticilere ve diğer paydaşlara belirli sorumluluklar yüklemekte ve işyerlerinde sağlıklı, güvenli ve huzurlu bir ortam oluşturulmasına yönelik adımlar atılmasını teşvik etmektedir.

Genelgenin Amacı

6 Mart tarihli Genelge, aynı konulu 19/3/2011 tarihli Resmi Gazete’ de yayımlanan 2011/2 sayılı Genelge’yi yürürlükten kaldırmış ve işyerlerinde psikolojik tacizle mücadeleye yönelik daha kapsamlı bir yaklaşım benimsemiştir. Bu kapsamda söz konusu güncel tarihli Genelge ile işyerlerinde psikolojik tacizin önlenmesine yönelik alınması gereken önlemler daha detaylı bir şekilde belirlenmiş ve kurumlara düşen sorumluluklar açıklığa kavuşturulmuştur. Özellikle işverene yönelik olarak, çalışanları psikolojik tacize karşı koruma sorumluluğu, eğitimler düzenleyerek ve psikolojik tacizle ilgili farkındalık oluşturacak politikalar geliştirerek güçlendirilmiştir.

Bunun yanı sıra eski genelgeden farklı olarak, işyerinde psikolojik tacize uğrayan kişilerin, özel hayatlarının korunması hususunda ek tedbirler getirilmiş ve aynı zamanda haksız yere taciz ihbarı noktasında kurum ve kuruşların saygınlığının zarar görmemesi gerektiği vurgulanmıştır.

Genelgenin Temel Hususları

Genelgede belirtildiği üzere “Çalışanların motivasyonunun artırılması, hizmetlerin etkin bir şekilde yürütülmesi, sağlıklı, güvenli ve barışçıl bir çalışma ortamının oluşturulması, kapsayıcı ve sürdürülebilir istihdamın sağlanması ile toplumsal refahın artırılması amacıyla: çalışanların iş yerlerinde kasıtlı ve sistematik olarak belirli bir süre aşağılanması, küçümsenmesi, dışlanması, kişiliğinin ve saygınlığının zedelenmesi, kötü muameleye tabi tutulması, yıldırılması ve benzeri şekillerde ortaya çıkan psikolojik tacizin önlenmesi elzemdir.”

Bu kapsamda çalışanların psikolojik tacizden korunması ve psikolojik tacizle mücadele edilmesi amacıyla Genelgede öne çıkan bazı önemli düzenlemeler şu şekildedir:

  • İşveren ve Yöneticilere Yüklenen Sorumluluklar: Tüm işveren, yönetici ve çalışanların psikolojik taciz olarak değerlendirilebilecek temel hak ve özgürlüklerin ihlali anlamına gelen her türlü eylem ve davranıştan kaçınmaları gerekliliğinin yanı sıra işverenler ve yöneticiler, çalışanlarının psikolojik tacizden korunması için gerekli tedbirleri almakla yükümlüdür.

Bu kapsamda, işveren ve yöneticiler iş yerlerinde psikolojik taciz olarak değerlendirilebilecek veya buna bağlı olarak ortaya çıkabilecek her türlü riski önceden öngörmek, önleyici ve koruyucu politikalar geliştirmekle yükümlüdür.

Ayrıca iş yerlerinde psikolojik tacize yönelik farkındalığın artırılması amacıyla ilgili kurum ve kuruluşlar tarafından eğitim ve bilgilendirme faaliyetlerinin düzenlenmesi ve yaygınlaştırılmasına özen gösterilerek, eğitim programlarında psikolojik taciz konusuna yer verilerek tüm çalışanlara çalışan hakları ile başvuru mekanizmaları hususlarında gerekli bilgilendirme yapılacaktır.

  • Psikolojik Tacizle Mücadele Kurulu: Psikolojik tacizle mücadele amacıyla, 19/3/2011 tarihli Resmi Gazete’ de yayımlanan 2011/2 sayılı Genelge ile Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı bünyesinde kurulan Psikolojik Tacizle Mücadele Kurulu (“Kurul”) yeniden yapılandırılmıştır.

Bu kurul, Adalet Bakanlığı, Türkiye İnsan Haklar ve Eşitlik Kurumu, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Rehberlik ve Teftiş Başkanlığı gibi psikolojik taciz konusunda faaliyet gösteren ilgili kurum ve kuruluşlar ile alanında uzman ve akademisyenlerin işbirliği ile toplanacaktır. Kurul iş yerlerinde psikolojik tacizle mücadeleye yönelik olarak ülke çapında politikaların belirlenmesine katkı sağlama, eğitim ve bilgilendirme faaliyetleri yürütme, rapor, rehber ve bilgilendirme dokümanları hazırlama ile kamuoyunu bilinçlendirme çalışmalarını yürütecektir.

Kurulun çalışma usul ve esasları Kurul tarafından belirlenecek olup sekretarya hizmetleri Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından yürütülecektir.

  • Şikayet ve İletişim Mekanizmaları: İş yerlerinde psikolojik tacize maruz kalan tüm çalışanlar, ilgili mevzuatında yer alan usullere göre çalıştıkları kurum ya da kuruluşa, Cumhurbaşkanlığı iletişim Merkezine, Türkiye Büyük Millet Meclisi Dilekçe Komisyonuna, Çalışma ve Sosyal Güvenlik İletişim Merkezi (ALO 170) aracılığıyla veya doğrudan Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına ya da Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumuna ve Kamu Denetçiliği Kurumu gibi kamu kurumlarına başvurarak şikayetlerini iletebilecektir.

Bu noktada belirtilmelidir ki, mobbingin ispatı için yalnızca yazılı delillere değil, sistematik saygısızlık, küçümseme, dışlama ve kötü muamele gibi davranışlara da dikkat edilmesi gerektiği vurgulanmaktadır.

Ayrıca ALO 170 hattında görevli psikologlar vasıtasıyla psikolojik tacize maruz, kalan çalışanlara bilgilendirme yapılacağı, yardım ve destek sağlanacağı belirtilmiştir.

  • Psikolojik Taciz İddialarının Gizliliği: Söz konusu şikayetlerin araştırılması ve değerlendirilmesinde, gizlilik ilkesine özen gösterilecek olup tarafların özel hayatlarının korunmasına ve gerçeğe aykırı psikolojik taciz iddialarıyla kurum ve kuruluşların itibar ve saygınlıklarına zarar verilmemesine dikkat gösterilerek süreç ivedilikle yürütülecektir.
  • Toplu İş Sözleşmeleri: Toplu iş sözleşmelerine ve toplu sözleşmelere, mobbinge karşı önleyici ve koruyucu hükümler eklenmesi teşvik edilmektedir. Bu sayede, çalışma ortamlarında psikolojik taciz olasılıkları en aza indirgenmeye çalışılmaktadır.

2025/3 sayılı Cumhurbaşkanlığı Genelgesi, işyerlerinde psikolojik tacizle mücadelede önemli bir adım olarak öne çıkmaktadır. Genelge ile getirilen yeni düzenlemeler, işverenlere ve yöneticilere ciddi sorumluluklar yüklerken, çalışanların ruhsal sağlıklarını koruma amacına yönelik somut adımlar atılmasını sağlamaktadır. Bu düzenlemelerin uygulanmasıyla, işyerlerinde daha sağlıklı, güvenli ve verimli bir çalışma ortamı yaratılması hedeflenmektedir.