Avrupa Komisyonu 30 Nisan 2024 tarihinde, yanıltıcı yeşil aklama (greenwashing) uygulamaları nedeniyle Avrupa Birliği (“AB”) tüketici otoriteleriyle birlikte 20 hava yolu şirketine karşı bir eylem planı başlattığını duyurmuştur.

Bu eylem planı, CO2 emisyonlarının, iklim projelerine destek olmak veya sürdürülebilir havacılık yakıtı (Sustainable Aviation Fuel) kullanımına ilişkin tüketicilere yansıtılan ek ücretlere odaklanmaktadır.

Avrupa Komisyonu ve Tüketicinin Korunması İşbirliği Ağı (Consumer Protection Cooperation-“CPC”) yetkilileri tarafından gönderilen mektupta, hava yolu şirketleri, uygulamalarını AB tüketici hukuku ile uyumlu hale getirmeye yönelik açıklamaya davet edilmekte ve gerekli açıklamanın yapılmaması halinde CPC yetkilileri tarafından yaptırım işlemleriyle karşı karşıya kalabilecekleri konusunda uyarılmaktadır.

Karbon salınımı daha düşük olan yakıtların daha pahalı olması gerekçesiyle şirketlerin bu farkı tüketicilere yansıtması söz konusu olmaktadır. Ancak kullanılan yakıtın karbon içeriği ve sürdürülebilirliğine ilişkin gerekli kanıtlar sağlanamamaktadır.

Avrupa Komisyonu’nun eylemi, Avrupa Tüketici Örgütü’nün geçen yıl birkaç Avrupalı hava yolu şirketine karşı başlattığı, yanıltıcı iklimle ilgili iddiaları hedef alan ve Avrupa yetkililerinden, tüketicilere hava yolu seyahatlerinin sürdürülebilir olduğu izlenimi veren iddiaların durdurulmasını ve yanıltıcı çevresel iddialar temelinde ekstra “yeşil ücretler” ödeyen tüketicilerin geri ödeme talepli şikayetlerin ardından gelmiştir.

AB’nin duyurusu, KLM’nin havacılığın çevresel sürdürülebilirliği konusundaki iddialarının yanıltıcı olduğunu bulan Hollanda mahkemesi kararı ve geçen yıl Avusturya’da, Austrian Airlines’in %100 sürdürülebilir havacılık yakıtı kullanan CO2-nötr uçuşlar sunduğunu belirten reklamlarının tüketiciyi yanılttığı yönündeki kararı da dahil olmak üzere, hava yolu şirketlerine karşı gerçekleştirilen bir dizi yeşil aklama eyleminin sonuncusudur.

Avrupa Komisyonu’nun açıklamasına göre, hava yolu şirketlerinin yanıltıcı olabilecek uygulamaları arasında, iklim projelerini finanse etmek veya alternatif yakıt kullanımını finanse etmek için tüketicilere yansıtılan ek ücretlerin CO2 emisyonlarını azaltabileceği veya tamamen dengeleyebileceğine dair yanlış bir izlenim yaratmak, sürdürülebilir havacılık yakıtı terimini yakıtın çevresel etkisini açıkça gerekçelendirmeden kullanmak, “yeşil” veya “sürdürülebilir” gibi terimleri mutlak bir şekilde kullanmak ve net ve doğrulanabilir taahhütler, hedefler ve bağımsız bir izleme sistemi olmadan net-sıfır emisyon iddialarında bulunmak yer almaktadır.

Diğer tespit edilen uygulamalar arasında, bilimsel kanıt olmadan bir uçuşun emisyonlarını gösteren bir “hesap makinesi” sunulması ve uçuşların CO2 emisyonlarının bir karşılaştırmasının sunulması ancak karşılaştırmanın arkasındaki unsurlar hakkında yeterli bilgi verilmemesi yer almaktadır.

Yeni eylem planı, Avrupa Komisyonu’nun yeşil aklama iddialarından tüketicileri korumayı amaçlayan bir dizi yasama önerisini başlatmasının ardından gerçekleşmiştir. Bu öneriler arasında, “çevre dostu” veya “biyoçözünür” gibi doğrulanmamış genel çevresel iddiaların yanı sıra emisyon dengeleme şemalarına dayalı iddiaları yasaklayan Haksız Ticari Uygulamalar Direktifi (Unfair Commercial Practices Directive) ve Tüketici Hakları Direktifi (Consumer Rights Directive) ile şirketlerden çevresel iddialarını bağımsız olarak doğrulamalarını ve bilimsel kanıtlarla desteklemelerini gerektiren Yeşil İddialar Direktifi (Green Claims Directive) yer almaktadır.

Avrupa Komisyonu tüketicileri yeşil dönüşüm konusunda güçlendirme ve yeşil aklamayla mücadele çabası kapsamında hava yolları şirketlerinin ve diğer sektör operatörlerinin çevresel iddiaları sorumlu bir şekilde kullanması beklenmektedir.