Resmi Gazete’de yayımlanan Binalarda Enerji Performansı Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik ile enerji maliyetlerinin düşürülmesi, enerji verimliliğinin artırılması, şehirlerin daha sürdürülebilir şekilde inşa edilmesi ve yapılaşma süreçlerinde teknik uyumsuzlukların giderilmesi amaçlanmaktadır. Bu kapsamda, uygulamada birliğin sağlanması ve enerji performans hedeflerinin daha etkin şekilde hayata geçirilmesi hedeflenmiştir.
24 Haziran 2025 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan “Binalarda Enerji Performansı Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik” ile birlikte, mevcut mevzuatta kapsamlı ve teknik düzeyde değişiklikler gerçekleştirilmiştir.
Yapılan bu değişiklikler, enerji verimliliğinin artırılması, yapılaşma süreçlerinde teknik uyumsuzlukların giderilmesi ve denetim mekanizmasının güçlendirilmesi amacıyla düzenlenmiş olup, 5627 sayılı Enerji Verimliliği Kanunu, 3194 sayılı İmar Kanunu ve ilgili ikincil mevzuatlarla uyumlu hale getirilmiştir.
Bu kapsamda tanımlar kısmında uygulamada yaşanan belirsizlikleri gidermek amacıyla Yönetmeliğin 4. maddesine eklenen yeni fıkrayla yönetmelikte tanımlanmayan terimlerin, ilgili diğer mevzuatlar çerçevesinde anlamlandırılması sağlanmıştır. Bu düzenleme ile uygulayıcı kurum ve kişilerin teknik mevzuatlarda birlik sağlanması hedeflenmiştir.
Yönetmelikte dikkat çeken en önemli düzenlemelerden biri, birçok maddede geçen ve teknik yorumlara açık olan “toplam kullanım” ibaresinin “yapı inşaat” olarak değiştirilmesidir. Bu değişiklik, enerji performansına yönelik yükümlülüklerin hesaplamasında netlik sağlamayı hedeflemekte ve teknik uygulamalarda yorum farklılıklarının önüne geçmektedir.
Söz konusu değişiklik, yapı ruhsatına esas olan yapı inşaat alanı 2.000 m² ve üzerindeki binalarda merkezi ısıtma sistemi tesis edilmesi zorunluluğunu da etkilemekte olup, 30 Haziran 2025 tarihinden itibaren yürürlüğe girecektir.
Sıcak Bölgelerde Bireysel Isıtma Dönemi
Güncellenen TS 825 Isı Yalıtım Kuralları standardı uyarınca, çok sıcak iklim bölgeleri olarak tanımlanan Adana, Mersin, Antalya, Muğla ve Hatay’ın bazı ilçelerinde merkezi ısıtma sistemi zorunluluğu kaldırılmıştır. Bu bölgelerde bireysel ısıtma sistemlerinin hem ekonomik hem de enerji açısından daha verimli olduğu değerlendirilmiştir. Yönetmelikte bu istisna, TS 825 Ek-D’de tanımlanan 1. derece gün bölgesindeki yapılar için açıkça düzenlenmiştir.
Yeni Binalarda Enerji Verimliliği
Yönetmelik değişikliği ile enerji tüketimini azaltmaya yönelik mimari, mekanik ve elektrik sistemlerinin tasarımı, uygulaması ve kontrol süreçleri daha detaylı biçimde ele alınmıştır. Bu kapsamda, mimari projeler ile ısı yalıtım raporlarının birbiriyle uyumlu olması zorunlu kılınmış ve söz konusu belgeler arasındaki teknik uyumsuzlukların enerji kimlik belgesi düzenlenmeden önce giderilmesi şartı getirilmiştir. Ayrıca, bu belgelerin hazırlanmasında görev alan enerji kimlik belgesi uzmanları, yetkili kuruluşlar ve varsa yapı denetim kuruluşlarının sorumlulukları net biçimde tanımlanmıştır.
Enerji performansını belirleyen sistemlerin periyodik bakımına ilişkin yükümlülükler de yönetmeliğe dahil edilmiştir. Mimari, mekanik, elektrik ve aydınlatma sistemlerinin bakımları bina sahibi, yöneticisi, enerji yöneticisi veya işletmecisi tarafından üretici firma tarafından belirlenen esaslara göre yapılacaktır. Bu kapsamda yapı ruhsatının, ruhsat eki projelerinin ve ısı yalıtım raporunun birbirleri ile uyumlu olmasından ilgili idarelerin ve varsa yapı denetim kuruluşlarının sorumlu olduğu düzenlenmiştir.
Ayrıca uygulamada birbiriyle tutarsız belgelerin enerji kimlik belgesi düzenlenmesine engel teşkil edeceği belirtilmiş, aykırılıklar ilgili idarelere bildirilmek suretiyle giderilmeden belge düzenlenmeyeceği hüküm altına alınmıştır.
Enerji Kimlik Belgesinde Şeffaf ve Denetlenebilir Süreç
Yapılan düzenlemeler ile enerji kimlik belgesi süreçlerinde ise denetim, sorumluluk ve belge doğrulama mekanizmaları güçlendirilmiştir. Enerji kimlik belgesi düzenleyen uzmanlara ve yetkili kuruluşlara eğitim, denetim ve bilgi saklama yükümlülükleri getirilmiştir.
Ayrıca enerji kimlik belgesi düzenlemek üzere kullanılan BEP-TR yazılımına erişim yetkisinin, denetim sırasında gerekli belgelerin sunulmaması veya gerçeğe aykırı belge düzenlenmesi halinde askıya alınacağı düzenlenmiştir.
Geçiş Süreci ve Kamu Projelerinde Esneklik
Yönetmelik değişikliklerinin uygulanmasına ilişkin geçici hükümler de düzenlenmiştir. Buna göre, kamu kurumları tarafından ihale süreci 1 Ocak 2025 tarihinden önce başlatılmış olan yapılar için, yönetmelikte getirilen yeni düzenlemelerin değil, ihalenin yapıldığı tarihteki hükümlerin esas alınacağı belirtilmiştir. Bu geçiş hükmü, kamu projelerinde süreklilik ve hukuki öngörülebilirlik açısından önemli bir güvence sağlamaktadır.
Sonuç olarak, yapılan bu değişiklikler ile Türkiye’nin sürdürülebilir, düşük karbonlu ve enerji verimli bir yapılaşma modeline geçişi yönünde önemli bir adım atılmış olup, yapı sektöründe uygulama birliği, teknik uyum ve denetimde etkinlik sağlanması hedeflenmiştir.