Yeşil Mutabakat, Avrupa Birliği’nin (“AB”) 2050 yılına kadar iklim nötrlüğü hedefine ulaşma doğrultusunda belirlediği kapsamlı bir stratejidir. Bu strateji, ekonomik büyümeyi çevresel sürdürülebilirlikle dengelemeyi, karbon emisyonlarını azaltmayı, yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanımını artırmayı ve çevre dostu teknolojilerin gelişimini teşvik etmeyi amaçlamaktadır. Yeşil Mutabakat kapsamında, enerji verimliliği, sürdürülebilir ulaşım, döngüsel ekonomi ve biyolojik çeşitliliğin korunması gibi çeşitli alanlarda dönüşüm hedeflenmektedir. Türkiye, bu stratejiye uyum sağlamak amacıyla çeşitli bakanlıklar ve kurumlar aracılığıyla bir dizi finansman ve teşvik programı geliştirmiştir. Bu kapsamda, Dijital Dönüşüm Ofisi, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, Hazine ve Maliye Bakanlığı gibi pek çok kurum, yenilikçi ve sürdürülebilir projeleri desteklemek için çeşitli finansman imkanları sunmaktadır. Bu bilgi notunda, Türkiye’deki yeşil dönüşüm ve sürdürülebilirlik projelerine yönelik sunulan tüm bu finansman imkanları detaylı bir şekilde ele alınacak, projelerin hangi alanlarda nasıl desteklendiği ve bu desteklerin sürdürülebilir bir geleceğe katkıları incelenecektir. Amaç, çevresel etkileri en aza indirmek, ekonomik kalkınmayı sürdürülebilir kılmak ve gelecek nesillere daha yaşanabilir bir dünya bırakmak için yeşil ekonomiye geçişi hızlandırmaktır.

Türkiye, Yeşil Mutabakat çerçevesinde çeşitli bakanlıklar ve kurumlar aracılığıyla sürdürülebilirlik ve çevresel hedeflere ulaşmayı hedefleyen çeşitli teşvik ve destek programları sunmaktadır. Bu programlar şu alanlarda yoğunlaşmaktadır:

  1. Cumhurbaşkanlığı Dijital Dönüşüm Ofisi ve Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı:

Dijital Avrupa Programı: Avrupa çapında dijital kapasitelerin artırılması ve teknolojilerin yaygınlaştırılması hedefleniyor. Türkiye’nin katılımı 2023’te planlanmış olup, Yüksek Başarımlı Hesaplamalar, Yapay Zeka, Veri ve Siber Güvenlik alanlarında destek sağlanacaktır.

  1. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı:

Atıksu Arıtma Tesisi Enerji Teşviki: Atıksu arıtma tesislerinde enerji kullanımının %50’sine kadar geri ödeme ve ileri arıtma teknikleriyle %100 enerji teşviki sağlanmaktadır.

  1. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı:

Mesleki Eğitim Kursları ve İşbaşı Eğitim Programları: Yeşil dönüşüm projelerinde çalışacak personel için eğitim ve işbaşı programları sunulmaktadır.

  1. Dışişleri Bakanlığı / AB Başkanlığı:

Erasmus+ ve Avrupa Dayanışma Programları (ESC): Gençlerin ve profesyonellerin yeşil dönüşüm projelerinde yer alması teşvik edilmekte, bölgesel sürdürülebilirlik projelerine finansman sağlanmaktadır.

  1. Hazine ve Maliye Bakanlığı:

Yenilenebilir Enerji Kaynaklarıyla Elektrik Üretimi Teşviki: Yenilenebilir enerji projelerine vergi indirimleri ve teşvikler, Ar-Ge ve inovasyon için avantajlar sunulmaktadır.

  1. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK):

Enerji Performansı Yüksek Konut Finansmanı: Enerji verimliliği yüksek konutlar ve sıfır emisyonlu araçların finansmanı desteklenmektedir.

  1. Sermaye Piyasası Kurulu (SPK):

Yeşil Finansman Araçlarında İndirimler: Yeşil finansman araçlarının ihraç kayıt ve saklama ücretlerinde indirimler sağlanmaktadır.

  1. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı:

Verimlilik Artırıcı Proje (VAP) Destek Programı: Enerji verimliliğini artırmayı ve karbon azaltımını teşvik eden projelere finansman sağlanmaktadır.

  1. Türkiye Enerji, Nükleer ve Maden Araştırma Kurumu (TENMAK):

TUGEP ve TAGEP Destek Programları: Teknoloji ve ürün geliştirme projelerine finansman desteği sağlanmaktadır.

  1. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı:

Türkiye Yeşil Sanayi Projesi: Yeşil sanayi dönüşümünü destekleyen projelere finansman sağlanmaktadır.

  1. Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK):

Sanayi Ar-Ge Projeleri Destekleme Programı: Yeşil teknoloji ve yenilikçi çözümler için destek sağlanmaktadır.

  1. Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeleri Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığı (KOSGEB):

Enerji Verimliliği Destek Programı: KOBİ’lere enerji verimliliğini artırma amacıyla finansman sağlanmaktadır.

  1. Tarım ve Orman Bakanlığı:

Organik Tarım ve Biyoteknik Mücadele Destekleri: Organik tarım ve biyoteknik mücadele desteklenmektedir.

  1. Ticaret Bakanlığı:

Pazara Giriş Belgesi Desteği: Yeşil ürünlerin uluslararası pazarlara girişi için destek ve danışmanlık hizmetleri sağlanmaktadır.

  1. Türk Eximbank:

Özellikli Krediler Programları: Yeşil enerji ve çevre projelerine yönelik kredi programları sunulmaktadır.

  1. Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı:

Yeşil Lojistik Belgesi: Sürdürülebilir lojistik uygulamalarını teşvik eden belgelendirme programları sunulmaktadır.

Sonuç

Bu programlar, Türkiye’nin çevresel sürdürülebilirlik hedeflerine ulaşmasını desteklemek amacıyla çeşitli teşvik ve finansman imkanları sağlamakta olup ilgili teşvik ve finansman imkanları yukarıdakilerle sınırlı değildir.