6 Mart 2025 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 sayılı Karara İlişkin Tebliğ (Tebliğ No:2008-32/34)’de değişiklik yapılmasına dair 2025-32/72 sayılı Tebliğe göre; “Türkiye’de yerleşik kişilerin kendi aralarında akdedecekleri; taşıt satış sözleşmeleri dışında kalan menkul satış sözleşmelerinde sözleşme bedelini ve bu sözleşmelerden kaynaklanan diğer ödeme yükümlülüklerini döviz cinsinden veya dövize endeksli olarak kararlaştırmaları mümkün hale getirilmiştir.”
6 Mart 2025 tarihli Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 2025-32/72 sayılı Tebliğ (“Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ”) ile Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Karara ilişkin Tebliğ’de (“Tebliğ”) önemli değişiklikler gerçekleştirilmiştir. Bu değişiklikler, özellikle döviz cinsinden ödeme yapılmasına ilişkin hükümler bakımından önem taşımaktadır.
Bu kapsamda Tebliğ’in 8. maddesinde döviz cinsinden ve dövize endeksli olarak düzenlenebilecek olan sözleşmelere ilişkin hükümler yer almaktadır. İlgili Tebliğ’in 9. fıkrasında yer alan düzenlemede meydana gelen değişiklikler ile Türkiye’de yerleşik kişilerin kendi aralarında akdedecekleri, taşıt satış sözleşmeleri dışında kalan menkul satış sözleşmelerinde, sözleşme bedelini ve bu sözleşmelerden kaynaklanan diğer ödeme yükümlülüklerini döviz cinsinden veya dövize endeksli olarak kararlaştırabilmesi mümkün hale gelmiştir.
Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ ile Meydana Gelen Değişiklikler
Tebliğ’in 8. maddesinin 9 numaralı fıkrasında; Türkiye’de yerleşik kişilerin kendi aralarında akdedecekleri, taşıt satış sözleşmeleri dışında kalan menkul satış sözleşmelerinde sözleşme bedelini ve bu sözleşmelerden kaynaklanan diğer ödeme yükümlülüklerini döviz cinsinden veya dövize endeksli olarak kararlaştırmalarının mümkün olduğu düzenlemesi yer almaktaydı.
Ancak fıkranın devamında, söz konusu sözleşmelere ilişkin 6 başlık halinde sayılan haller dışında kalan ödeme yükümlülüklerinin Türk parası cinsinden yerine getirilmesi ve kabul edilmesinin zorunlu olduğu belirtilmekteydi. Bu kapsamda Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ’den önceki düzenleme şu şekildeydi:
“(9) Türkiye’de yerleşik kişilerin kendi aralarında akdedecekleri; taşıt satış sözleşmeleri dışında kalan menkul satış sözleşmelerinde sözleşme bedelini ve bu sözleşmelerden kaynaklanan diğer ödeme yükümlülüklerini döviz cinsinden veya dövize endeksli olarak kararlaştırmaları mümkündür. Ancak söz konusu sözleşmelere ilişkin aşağıda belirtilen haller dışında kalan ödeme yükümlülüklerinin Türk parası cinsinden yerine getirilmesi ve kabul edilmesi zorunludur:
- a) 19/4/2022 tarihinden önce akdedilen menkul satış sözleşmelerinin ifası kapsamında 19/4/2022 tarihli ve 31814 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Karara İlişkin Tebliğ (Tebliğ No: 2008-32/34)’de Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ (Tebliğ No: 2022-32/66)’in yürürlük tarihi öncesinde dolaşıma girmiş bulunan döviz cinsinden kıymetli evraklar kapsamındaki ödeme yükümlülükleri.
- b) 19/4/2022 tarihinden önce düzenlenmiş faturalar kapsamındaki ödeme yükümlülükleri.
- c) Borsa İstanbul A.Ş. Kıymetli Madenler ve Kıymetli Taşlar Piyasasında döviz cinsinden gerçekleştirilen kıymetli maden ve kıymetli taş alım satım işlemleri ile bu işlemlerin takası kapsamındaki ödeme yükümlülükleri.
ç) 8/12/2004 tarihli ve 25664 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Dış Ticaret Sermaye Şirketi Statüsüne İlişkin Tebliğ (İhracat: 2004/12) ve 2/7/2004 tarihli ve 25510 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Sektörel Dış Ticaret Şirketleri Statüsüne İlişkin Tebliğ (İhracat: 2004/4) kapsamında, aracılı ihracat sözleşmesine dayanarak Dış Ticaret Sermaye Şirketleri (DTSŞ) veya Sektörel Dış Ticaret Şirketleri (SDTŞ) üzerinden gerçekleştirilecek ihracatlar ile 17/8/2022 tarihli ve 5973 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile yürürlüğe konulan İhracat Destekleri Hakkında Karar kapsamındaki İhracat Konsorsiyumu ve 24/8/2022 tarihli ve 5986 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile yürürlüğe konulan E-İhracat Destekleri Hakkında Karar kapsamındaki E-İhracat Konsorsiyumu statüsüne sahip şirketler üzerinden aracılı ihracat sözleşmesine dayanarak gerçekleştirilecek ihracatlara yönelik menkul satış sözleşmeleri kapsamındaki ödeme yükümlülükleri.
- d) Gümrük beyannamesine tabi tutulan ihrakiye satış ve teslimi dahil 27/10/1999 tarihli ve 4458 sayılı Gümrük Kanunundaki transit ve gümrük antrepo rejimleri ile geçici depolama ve serbest bölge hükümlerinin uygulandığı malların teslimine ilişkin akdedilen menkul satış sözleşmeleri kapsamındaki ödeme yükümlülükleri.
- e) Serbest bölgede faaliyet gösteren firmalar ile dış ticaret işlemleri kapsamında yapılan menkul satış sözleşmesine konu malların teslimine ilişkin ödeme yükümlülükleri.”
6 Mart 2025 tarihli Resmî Gazete’de yayımlanan Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ ile 9. fıkradaki 6 başlıkta sayılan haller dışında kalan ödeme yükümlülüklerinin Türk parası cinsinden yerine getirilmesi ve kabul edilmesi zorunluluğuna ilişkin düzenleme yürürlükten kaldırılmıştır.
Buna göre 9. fıkranın yeni hali uyarınca; Türkiye’de yerleşik kişilerin kendi aralarında akdedecekleri, taşıt satış sözleşmeleri dışında kalan menkul satış sözleşmelerinde sözleşme bedelini ve bu sözleşmelerden kaynaklanan diğer ödeme yükümlülüklerini döviz cinsinden veya dövize endeksli olarak kararlaştırmaları mümkün bulunmaktadır.
Bu kapsamda mal ve yasağı devam edenler dışında kalan hizmet alım satımlarının döviz cinsinden tahsilatı veya ödenmesi mümkün hale gelmiştir.
Bununla birlikte, yapılan değişiklikle birlikte döviz kullanımının sınırlı bir şekilde serbestleştirilmesi, hem işletmelerin dövizle ödeme yapma esnekliğini artırmış hem de dövizle işlem yapılabilecek alanları genişletmiştir.
Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ ile yapılan bir diğer değişiklik ise yine 8.maddenin 15. Fıkrasında yer alan “kararlaştırılması, ödenmesi ve kabul edilmesi” ibaresinin “kararlaştırılması” şeklinde değiştirilmesidir. Söz konusu değişiklik, ilgili maddeler arasındaki uyumu sağlamak ve mevzuat bütünlüğünü temin etmek amacıyla gerçekleştirilmiştir.