17 Temmuz 2025 tarihli ve 32958 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kararı ile, emekli maaşlarına ilişkin tüketici kredisi borçlarının tahsilinde uygulanabilecek bloke işlemleri konusundaki uygulama farklılıkları giderilmiştir. Karara göre, tüketicinin açık ve yazılı talimatı bulunması halinde, bankanın emekli maaşının yatırıldığı hesaptan kredi borcunu mahsup etmesi ve bloke uygulaması hukuka uygun kabul edilecektir.
Kararın Kapsamı ve Hukuki Çerçeve
Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulu’nun 21 Mart 2025 tarihli kararıyla, tüketici tarafından kredi sözleşmesi sırasında verilen yazılı talimat doğrultusunda bankanın emekli maaşı üzerinde bloke tesis edebilmesinin mümkün olduğu kabul edilmiştir.
Kararın dayandığı temel ilkeler arasında şunlar yer almaktadır:
- Taraflar arasında kurulan sözleşmenin serbest iradeye dayanması,
- Tüketicinin kredi borcunun ödenmesi amacıyla verdiği yazılı talimatın, Borçlar Hukuku kapsamında geçerli ve bağlayıcı bir sözleşme hükmü niteliği taşıması,
- Bu tür işlemlerin, cebri icra kapsamında değerlendirilemeyeceği için emekli maaşlarına yönelik haciz yasağının dışında kalması.
Bu kapsamda, tüketicinin açık talimatı bulunmaksızın emekli maaşına bloke konulması mümkün olmayacak; ancak rızaen verilen virman veya mahsup talimatları geçerli kabul edilecektir.
Söz konusu kararla birlikte, bankalar tarafından uygulanan ancak farklı yargı kararlarına konu olan bloke işlemlerine ilişkin belirsizlik giderilmiş; rızaen yapılan işlemler ile cebri icra arasındaki sınır netleştirilmiştir. Yargıtay, sözleşme serbestisinin daraltılamayacağını, tüketicinin borcunu ödeme biçimini belirlemesinin anayasal bir hak olduğunu vurgulamıştır.
Karar oy çokluğuyla alınmış olup, azınlıkta kalan görüşler; emekli maaşlarının haczedilemezliğinin yalnızca cebri icra bakımından değil, tüm tahsil yöntemlerini kapsayacak şekilde değerlendirilmesi gerektiğini savunmuştur. Bu görüşe göre, emekli maaşlarına yönelik her türlü tahsilat, açık rıza olsa dahi kamu düzeniyle bağdaşmamakta; emredici hükümlere aykırılık teşkil etmektedir.
Ancak Yargıtay, bu değerlendirmeyi benimsememiş; sözleşmeye dayalı, rızaya açık virman işlemlerinin geçerli olduğu sonucuna varmıştır. Bu bağlamda;
- Emekli maaşı ile kredi borcunu ödemek amacıyla bankaya açık talimat veren kişilerin talepleri geçerli kabul edilecek, banka bu talimat doğrultusunda işlem yapabilecektir.
- Açık ve yazılı talimata dayanmak kaydıyla bloke işlemi gerçekleştirebilecek; ancak herhangi bir icra takibi başlatılmaksızın yapılan tahsilatlar bile tüketici hukuku çerçevesinde yargı denetimine tabi olacaktır.
İçtihadı birleştirme kararıyla birlikte, emekli maaşının cebri icra yoluyla haczedilemeyeceği yönündeki yasal koruma sürmekle birlikte, bireyin açık iradesiyle verdiği talimata dayanan tahsilat işlemlerinin geçerli olduğu netlik kazanmıştır.
Nasıl Destek Sağlayabiliriz?
Bankacılık işlemleri, bireysel borç ilişkileri ve sosyal güvenlik ödemelerine ilişkin sözleşmesel düzenlemeler kapsamında, sözleşme yapılandırması, yargı içtihatlarının değerlendirilmesi ve risk analizi konularında müvekkillerimize hukuki destek sunmaktayız.
Bu konuda detaylı bilgi ve uygulamaya yönelik özel değerlendirme için bizimle uyuşmazlık çözümleri sayfamızdan iletişime geçebilirsiniz.