Konu: Elektrik depolamalı GES veya RES’ lere yarışmasız ön lisans hakkı veren kanun değişikliği yürürlüğe girdi.

Tarih: 05.07.2022

1.  Giriş

5 Temmuz 2022 tarihinde Resmi Gazete’ de  7417 Devlet Memurları Kanunu ile Bazı Kanunlarda ve 375 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ile yapılan değişiklik (“Değişiklik”) uyarınca Elektrik depolamalı GES veya RES’ lere yarışmasız ön lisans hakkının ve mevcut santrallerin kapasite artışlarının önü açıldı.

Bu değişiklik öncesinde yenilenebilir enerji proje geliştirme süreçlerinde şebeke yönetimi kaygısı ile yarışma yönetmeliğine kapsamında İkili Tedarik Sözleşme Modeli “PPA Modeli” yerine Yenilenebilir Enerji Kaynak Alanı Modeli “YEKA Enerji Modeli” uygulanmaktaydı. Son yıllarda hem dünyada hem Türkiye’de green PPA, corporate PPA, mechant PPA modelleri atağa geçmişti. PPA modelinde, enerji yatırımcısı ve alıcıları sözleşmelerde uygulanan riski paylaşır ve enerji yatırımcının bağımsız idari otoriteler nezdindeki izin süreci ile bu süreç tamamlanmaktadır.

AB yaklaşımları ile birlikte yenilenebilir enerji şirketlerinin önlerindeki idari engeller kaldırılıyor. Gerek doğrudan tüketiciye satış imkânı oluşturacak yaklaşımlar gerekse tedarik şirketine satış anlamına gelen yaklaşımlar devletler tarafından uygulamada gün geçtikçe daha çok benimsendikçe, kapasite ve depolama engeli aşılarak ve üretim lisansına sahip olan şirketler bu lisansın tüm imkanlarından yararlandırılması amaçlanmıştır. Bu sebeple dünyada olduğu gibi Türkiye’de de Kurumsal PPA’ların sayısı hızlaca artacak, orta ve uzun vadede piyasalara yansıması olumlu olacaktır.

Yapılan Değişiklik uyarınca, elektrik depolama tesis yatırımı gerçekleştireceğini taahhüt eden yatırımcıların depolama ile aynı kapasitede rüzgar veya güneş enerjisi yatırımlarını yarışmaya gerek olmadan önlisans hakkı alabilmelerinin önü açılmıştır. Bu değişikliğin yanı sıra, mevcut santraller için depolama tesis entegrasyonu yapacak yatırımcılar da tesisin gücü kadar ek kapasite hakkı elde edebileceklerdir. Zaten devrede olan santraller bakımından kapasite artışı için 5346 sayılı Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Elektrik Enerjisi Üretimi Amaçlı Kullanımına İlişkin Kanunun 6/C maddesinin ikinci fıkrasının birinci cümlesi hükmü uygulanmayacak olup, tesisler kapasite artışı için Yenilenebilir Enerji Kaynak Destekleme Mekanizmasından da yararlanabileceklerdir.

Yapılan Değişiklik ile 6446 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu’nun 7’nci maddesine eklenen fıkralar aşağıdaki gibidir;

(9) Biyokütle ve jeotermal enerjisine dayalı elektrik enerjisi üretim tesisi kurulmasına

yönelik yapılan başvuruların teknik değerlendirmesine ilişkin usul ve esaslar Bakanlık tarafından çıkarılan yönetmelikle düzenlenir.

(10) Elektrik depolama tesisi kurmayı taahhüt eden tüzel kişilere, kurmayı taahhüt ettikleri elektrik depolama tesisinin kurulu gücüne kadar Kurum tarafından rüzgâr ve/veya güneş enerjisine dayalı elektrik üretim tesisi kurulmasına ilişkin önlisans verilir. Bu kapsamdaki üretim tesisleri için Kanunun 7 nci maddesinin dördüncü fıkrası hükümleri uygulanmaz. Bu fıkra kapsamında kurulacak tesisler için, önlisans ve lisans verme koşullan ile tadili ve iptali, yükümlülüklerin yerine getirilmemesi hâlinde teminatın irat kaydedilmesi hususları ve bu kapsamda üretilen elektrik enerjisinin depolama tesisi üzerinden sisteme verilmesi dahil, uygulamaya ilişkin usul ve esaslar Kurum tarafından yönetmelikle düzenlenir. Bu fıkra kapsamında kurulacak tesisler 5346 sayılı Kanunun 6’ncı maddesi hükümlerinden yararlandırılabilir.

(11) Kısmen veya tamamen işletmede bulunan üretim tesislerinden elektrik depolama tesisi kurmayı taahhüt eden rüzgâr ve/veya güneş enerjisine dayalı elektrik üretim lisansı sahibi tüzel kişilere, kurmayı taahhüt ettikleri elektrik depolama tesisinin kurulu gücüne kadar, lisanslarında belirlenen sahaların dışına çıkılmaması, işletme anında sisteme verilen gücün lisanslarında belirtilen kurulu gücü aşmaması ve TEİAŞ ve/veya ilgili dağıtım şirketinden alman tadil kapsamındaki bağlantı görüşünün olumlu olması hâlinde kapasite artışına izin verilir. Bu çerçevedeki kapasite artışları İçin 5346 sayılı Kanunun 6/C maddesinin ikinci fıkrasının birinci cümlesi hükmü uygulanmaz. Bu kapsamda üretilen elektrik enerjisinin depolama tesisi üzerinden sisteme verilmesi dahil, uygulamaya ilişkin usul ve esaslar Kurum tarafından yönetmelikle düzenlenir.”

2. SONUÇ

 Değişiklik ile yürürlüğe giren bu madde ile, depolama tesis yatırımı gerçekleştireceğini taahhüt eden yatırımcıların, depolama ile aynı kapasitede rüzgâr veya güneş enerjisi yatırımlarını yarışmaya gerek olmadan önlisans hakkı alabilmelerinin ve mevcut santraller için depolama tesis entegrasyonu yapacak yatırımcılar da tesisin gücü kadar ek kapasite hakkı elde etmelerinin önü açılmıştır. Uygulamaya ilişkin ayrıntılar Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu tarafından çıkarılacak yönetmelik ile belirlenecek olup, konu ile ilgili gelişmeler sizinle paylaşılacaktır.