Avrupa Konseyi ve Parlamentosu, Avrupa Komisyonu’nun önerisi doğrultusunda, sürdürülebilirlik raporlama yükümlülüklerini hafifletmeyi hedefleyen Omnibus paketi çerçevesinde yer alan ve CSRD ve CS3D kapsamındaki yükümlülüklerin ertelenmesini öngören “stop-the-clock” direktifinin kabul edildiğini duyurmuştur. Söz konusu düzenleme, Avrupa Konseyi’nin onayının ardından Avrupa Parlamentosu’nda oylamaya sunulmuş ve 3 Nisan tarihinde gerçekleştirilen nihai oylamada büyük çoğunlukla kabul edilmiştir. Bu anlaşmanın sağlanmasıyla birlikte ilgili düzenlemelerin uygulama takvimi resmen ertelenecek ve Avrupa Parlamentosu ve Konseyi, Omnibus paketi kapsamında daha kapsamlı düzenleme değişikliklerini ele almaya başlayacaktır.

Avrupa Konseyi ve Parlamentosu, Avrupa Komisyonu tarafından teklif edilen “stop-the-clock” direktifini kabul ettiğini duyurmuştur.

Bilindiği üzere söz konusu direktif, Şubat ayında kamuoyuna sunulan ve şirketler üzerindeki sürdürülebilirlik raporlama yükünü önemli ölçüde azaltmayı amaçlayan Omnibus paketi kapsamında yer almakta olup Kurumsal Sürdürülebilirlik Raporlama Direktifi (Corporate Sustainability Reporting Directive – “CSRD”) ile Kurumsal Sürdürülebilirlik Özen Yükümlülüğü Direktifi (Corporate Sustainability Due Diligence Directive – “CS3D”) kapsamında getirilen raporlama ve durum tespiti yükümlülüklerinin uygulanmasının ertelenmesini öngörmektedir.

Ertelenen Düzenlemelerin Kapsamı ve Gerekçesi

Omnibus paketi kapsamında, CSRD’nin halihazırda raporlama yükümü bulunmayan şirketler için iki yıl ertelenmesi öngörülmektedir. Aynı şekilde, CS3D’nin ulusal mevzuatlara aktarımı ve uygulanması süreci de bir yıl ertelenmiştir.

Avrupa Komisyonu, “stop-the-clock” mekanizmasını devreye sokarak, bu ertelemelerin süratle hayata geçirilmesini önermekte olup, bu adım ile şirketlere hukuki belirlilik sağlanması ve düzenlemelerin uygulanmaya başlanması amaçlanmaktadır.

Nitekim Avrupa Konseyi tarafından yapılan resmi açıklamada, bu teklifin öncelikli olarak ele alındığı, şirketlere sürdürülebilirlik raporlama ve durum tespiti yükümlülükleri konusunda hukuki kesinlik sağlamanın önem taşıdığı belirtilmiştir.

Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeler (KOBİ) İçin Hafifletici Önlemler

Omnibus paketi kapsamında önerilen en önemli değişikliklerden biri, özellikle küçük ve orta ölçekli işletmelere yönelik düzenleyici yüklerin hafifletilmesidir. Bu kapsamda, Komisyonun yeni yayımladığı “Rekabetçilik Pusulası” belgesiyle uyumlu olarak, tüm şirketler için raporlama yüklerinin en az %25, KOBİ’ler için ise %35 oranında azaltılması hedeflenmektedir.

CSRD kapsamındaki temel değişikliklerden biri, direktifin uygulama alanının daraltılmasıdır. Önerilen değişiklik ile CSRD’nin yalnızca 1.000’den fazla çalışanı bulunan ve yıllık net cirosu 50 milyon avroyu aşan şirketleri kapsaması öngörülmektedir. Bu değişikliğin, AB genelinde CSRD’nin sürdürülebilirlik raporlama gerekliliklerine tabi olan şirketlerin yaklaşık %80’ini düzenlemeden muaf tutacağı tahmin edilmektedir.

Ayrıca, Avrupa Sürdürülebilirlik Raporlama Standartları’nın (ESRS) gözden geçirilmesi ve şirketlerin raporlamakla yükümlü olduğu veri noktalarının önemli ölçüde azaltılması planlanmaktadır.

CS3D bağlamında öngörülen önemli değişikliklerden biri, şirketlerin durum tespiti (due diligence) yükümlülüklerini yalnızca doğrudan iş ortakları düzeyinde yerine getirmesi gerekliliğidir.

Ancak, eğer bir şirket tedarik zincirinin daha alt kademelerinde olumsuz çevresel veya sosyal etkilerin gerçekleştiğine dair güvenilir bilgilere sahipse, bu etkileri de dikkate almak zorunda olacaktır. Ayrıca, şirketlerin durum tespiti süreçlerinin etkinliğini değerlendirme sıklığının yıllık yerine beş yılda bir olacak şekilde değiştirilmesi önerilmektedir.

Buna ek olarak, büyük şirketlerin tedarik zincirlerinde yer alan daha küçük şirketlerden talep edebileceği sürdürülebilirlik bilgilerine sınırlamalar getirilmesi planlanmaktadır. Bu düzenleme, kısa süre önce Avrupa Finansal Raporlama Danışma Grubu (EFRAG) tarafından yayımlanan Gönüllü Standartlar (VSME) ile uyumlu hale getirilecektir.

Değişiklikler Kapsamında Sonraki Aşamalar

“Stop-the-clock” direktifi, Avrupa Konseyi’nin onaylamasının ardından Avrupa Parlamentosu tarafından 1 Nisan’da oylamaya sunulmuştur.

Parlamento üyeleri, değişiklik önerilerini sunabilmek için 2 Nisan’a kadar tanınan sürelerinin ardından 3 Nisan tarihinde gerçekleştirilen nihai oylamada anlaşmaya vardıklarını duyurmuştur.

Oylama sürecinde, aşırı sol ve sağ partiler tarafından sunulan, düzenlemenin tamamen reddedilmesinden; sürdürülebilirlik raporlama yükümlülüklerinin daha fazla ertelenmesine kadar uzanan çeşitli değişiklik önerileri gündeme gelmiş ancak söz konusu değişiklik önerileri dikkate alınmamış ve sonuç olarak stop-the-clock direktifi kabul edilmiştir.

AB Üye Devletleri’nin, uygulama takviminde gerçekleşen söz konusu ertelemeye ilişkin düzenlemeyi ulusal yasalarına 31 Aralık 2025’e kadar aktarmaları gerekecektir.

Böylece Avrupa Parlamentosu tarafından verilen nihai onayın ardından, CSRD ve CS3D’nin uygulama tarihleri resmi olarak ertelenecek ve Omnibus paketine ilişkin daha kapsamlı değişiklikler müzakere edilmeye başlanacaktır.

Bu erteleme, şirketler açısından önemli bir gelişme olmakla birlikte, AB’nin sürdürülebilirlik politikalarının uzun vadeli hedeflerinden bir sapma anlamına gelmeyeceğinin altı çizilmiştir.

Avrupa Komisyonu, raporlama gerekliliklerinin azaltılması ve mevzuat kapsamının daraltılmasıyla, özellikle KOBİ’lerin üzerindeki idari yükleri hafifletmeyi ve AB’nin küresel rekabet gücünü artırmayı hedeflemektedir.