Avrupa Komisyonu, 30 Temmuz 2025 tarihinde, mikro, küçük ve orta ölçekli işletmelerin (KOBİ’ler) sürdürülebilirlik konularında daha sade, karşılaştırılabilir ve erişilebilir bir raporlama yapabilmesini sağlamak amacıyla “KOBİ’ler için Gönüllü Sürdürülebilirlik Raporlama Standardı”nı (Voluntary Sustainability Reporting Standard for SMEs – “VSME”) kabul etti. Bu standart, büyük işletmelerin ve finansal kuruluşların tedarik zinciri kapsamında KOBİ’lerden giderek artan veri taleplerine yanıt verebilmeleri için yapılandırılmıştır. Ayrıca bu girişim, Avrupa Komisyonu’nun Şubat 2025’te başlattığı ve CSRD kapsamını daraltmayı amaçlayan “Omnibus I” girişimiyle birlikte değerlendirilmelidir.

Detaylı Açıklamalar

VSME standardı, Avrupa Finansal Raporlama Danışma Grubu (EFRAG) tarafından hazırlanmış olup, AB Kurumsal Sürdürülebilirlik Raporlama Direktifi (Corporate Sustainability Reporting Directive – “CSRD”) kapsamı dışında kalan, borsada işlem görmeyen küçük ölçekli şirketler için tasarlanmıştır.

VSME, hem büyük şirketlerin tedarik zincirlerinde yer alan KOBİ’lerin ihtiyaç duyduğu esnekliği sağlamakta hem de finansal kuruluşlar ve yatırımcıların veri taleplerini karşılayacak şekilde geliştirilmiştir.

Standardın başlıca amaçları arasında:

  • KOBİ’lerin büyük şirketler ve bankalardan gelen sürdürülebilirlik veri taleplerine yanıt verebilmesi,
  • Finansmana erişimin kolaylaştırılması,
  • KOBİ’lerin kendi sürdürülebilirlik yönetim kapasitelerini geliştirmesi,
  • Daha sürdürülebilir ve kapsayıcı bir ekonomik modele katkı sağlanması yer almaktadır.

VSME standardı iki ana modülden oluşmaktadır:

  1. Temel Modül: Değer zinciri ortaklarının sıklıkla talep ettiği bilgileri kapsayan 11 temel açıklamadan oluşmaktadır. Örnekler arasında Kapsam 1 ve 2 emisyonlar, yolsuzlukla mücadele politikaları gibi göstergeler bulunmaktadır.
  2. Kapsamlı Modül: Bankalar, yatırımcılar ve bazı büyük şirketler tarafından talep edilen daha gelişmiş 9 açıklama noktasını içermektedir. Bu açıklamalar arasında sera gazı azaltım hedefleri, geçiş planları ve ESG stratejilerinin kısa tanımları yer almaktadır.

Standart, temel olarak CSRD kapsamında yer almayan ve 250 çalışanın altında istihdam sağlayan işletmeler için geliştirilmiştir. Bununla birlikte, Avrupa Komisyonu’nun Omnibus I paketi kapsamında CSRD uygulama eşiğinin 1000 ve üzeri çalışanı olan şirketlerle sınırlandırılması yönündeki önerisi dikkate alındığında, çok sayıda şirketin zorunlu raporlama yükümlülükleri dışında kalması öngörülmektedir. Bu durum, VSME standardının daha geniş bir kullanıcı kitlesi tarafından benimsenmesini mümkün kılabilir.

Omnibus girişimi kapsamında ayrıca, EFRAG’a daha sadeleştirilmiş Avrupa Sürdürülebilirlik Raporlama Standartları (“ESRS”) geliştirme görevi verilmiştir. EFRAG’ın önerdiği sadeleştirme kapsamında veri noktalarının yaklaşık üçte iki oranında azaltılması beklenmektedir.

Komisyon, VSME standardının aynı zamanda “value-chain cap” yani değer zinciri üst sınırı olarak işlev göreceğini belirtmektedir. Bu, büyük şirketlerin ve bankaların KOBİ’lerden talep edebileceği raporlama detaylarının bir üst sınırla belirlenmesi anlamına gelmektedir.

Sonuç ve Beklentiler

VSME standardı, AB içinde sürdürülebilirlik raporlamasında orantılılık ve etkinlik ilkelerine dayalı yeni bir yaklaşım sunmaktadır. CSRD kapsamı dışında kalan çok sayıda KOBİ için bu gönüllü standart, hem finansal piyasalara erişimi kolaylaştırma hem de çevresel ve sosyal performanslarını şeffaflaştırma açısından stratejik önem taşımaktadır. Önümüzdeki süreçte, VSME standardının uygulanabilirliği, değer zincirindeki büyük şirketlerin talepleriyle uyumu ve finansman süreçlerine etkisi dikkatle izlenecektir.