AB Yenilenebilir Hidrojen Standartları

Avrupa Komisyonu, 13 Şubat 2023 tarihinde Yenilenebilir Enerji Direktifi kapsamında çıkarılan iki adet Yetki Devrine Dayanan Tasarruf (“Delegated Act”) aracılığı ile Avrupa Birliği’nde (“AB”) yenilenebilir hidrojene ilişkin standartlara dair kurallar önermiştir.

Yetki Devrine Dayanan Tasarruflar, enerji altyapısı yatırımları ve devlet yardımı kuralları ile endüstri ve ulaşım sektörleri için yenilenebilir hidrojen için yasal hedefleri içeren geniş bir AB düzenleyici çerçevesinin parçasıdır.

Hidrojen, özellikle rüzgar veya güneş gibi yenilenebilir enerji çözümlerine ulaşımı daha zor olan sektörler için daha temiz bir enerji geleceğine geçişin temel yapı taşlarından biri olarak görülmektedir. Yılda yaklaşık 90 milyon metrik ton (“Mt”) hidrojen üretilmektedir. Ancak büyük çoğunluğu sera gazı emisyonları yaratan fosil yakıtlar kullanılarak çıkarılmaktadır.

Diğer malzemelerden hidrojen çıkarma sürecine katkıda bulunmak için yenilenebilir enerji kullanan yeşil hidrojen gibi temiz hidrojen kapasitesinin geliştirilmesi, altyapı, elektroliz ve ulaşım gibi alanlarda büyük yatırımlar gerektirecektir.

Biyolojik olmayan tüm yenilenebilir yakıtların yenilenebilir elektrikten üretilmesini sağlamayı amaçlayan her iki Yetki Devrine Dayanan Tasarruf birbiriyle ilişkili olup, yakıtların Üye Devletlerin yenilenebilir enerji hedefine dahil edilebilmesi için her ikisi de önem arz etmektedir.

AB’nin Rusya’nın fosil yakıtlarına olan bağımlılığını sona erdirme planı REPowerEU, 2030 yılına kadar hidrojen altyapısı için 27 milyar Euro’luk yatırım teklifi içermektedir.

AB, REPowerEU Planı doğrultusunda 10Mt yerli yenilenebilir hidrojen üretimine ve 10Mt ithal yenilenebilir hidrojene ulaşmayı hedeflenmektedir. Bu düzenleme ile yenilenebilir hidrojenin kapsamı belirlenmesi amaçlanmış olup, yatırımcılar için bir çerçeve sağlanmaktadır.

İlk Yetki Devrine Dayanan Tasarruf, hangi koşullar altında hidrojen, hidrojen bazlı yakıtlar veya diğer enerji taşıyıcıların, Yenilenebilir Ulaşım Yakıtı Yükümlülüğü’ne uygun (Renewable Transport Fuel Obligation – “RFNBO”) olarak kabul edilebileceğini belirtmektedir.

Kural, AB’nin Yenilenebilir Enerji Direktifinde belirtilen hidrojen için “ilave” ilkesine açıklık getirmektedir. Hidrojen üretmek için elektrolizörlerin yeni yenilenebilir elektrik üretimine bağlanması gerekmektedir. Böylelikle, yenilenebilir hidrojen üretiminin, halihazırda mevcut olana kıyasla şebekeye sunulan yenilenebilir enerji hacminde bir artışı teşvik etmesini sağlamayı amaçlamaktadır.

Bu şekilde, hidrojen üretimi, elektrik üretimi üzerindeki baskıyı ortadan kaldırırken, dekarbonizasyonu destekleyecek ve elektrifikasyon çabalarına yardımcı olacaktır.

Hidrojen üretimi için ilk elektrik talebi ihmal edilebilir olsa da, büyük ölçekli elektrolizörlerin toplu olarak piyasaya sürülmesiyle 2030 yılına doğru kademeli olarak artacaktır.

Komisyon, REPowerEU’nun 10 Mt RFNBO üretmeye yönelik 2030 hedefini karşılamak için yaklaşık 500 TWh yenilenebilir elektriğin gerekli olduğunu tahmin edilmektedir.

2030 yılına ilişkin 10Mt hedefi, toplam AB elektrik tüketiminin %14’üne tekabül etmektedir. Bu durum, Komisyon’un yenilenebilir enerji kaynaklarına yönelik 2030 hedefini %45’e yükseltme önerisine yansımıştır.

Üreticilerin hidrojen üretimi için kullanılan yenilenebilir elektriğin ilave kurallara uygun olduğunu gösterebilecekleri farklı yollar ortaya koymaktadır. Ayrıca, yenilenebilir hidrojenin yalnızca yeterli yenilenebilir enerjinin mevcut olduğu zaman ve yerde üretilmesini sağlamayı amaçlayan (zamansal ve coğrafi korelasyon) kriterler sunmaktadır.

Mevcut yatırım taahhütlerini dikkate almak ve sektörün yeni çerçeveye uyum sağlamasına izin vermek için kurallar aşamalı olarak uygulanacak ve zaman içinde daha katı olacak şekilde revize edilecektir.

Yenilenebilir hidrojen üretimi gereklilikleri, hem yerli üreticiler hem de AB’nin yenilenebilir enerji hedeflerine saymak üzere AB’ye yenilenebilir hidrojen ihraç etmek isteyen üçüncü ülkelerden gelen üreticiler için geçerli olacaktır.

Gönüllülük esasına dayanan bir sertifikasyon programı, ister AB’de ister üçüncü ülkelerde olsun, üreticilerin AB çerçevesine uygunluklarını basit ve kolay bir şekilde göstermelerini ve Tek Pazar (Single Market) içinde yenilenebilir hidrojen ticareti yapmalarını sağlayacaktır.

İkinci Yetki Devrine Dayanan Tasarruf, RFNBO’lar için yaşam döngüsü sera gazı emisyonlarını hesaplamak için bir metodoloji sağlamaktadır. Metodoloji, yukarı akış emisyonları, elektriğin şebekeden, işlemeden alınmasıyla ilgili emisyonlar ve bu yakıtların son tüketiciye taşınmasıyla ilişkili emisyonlar dahil olmak üzere yakıtların tüm yaşam döngüsü boyunca sera gazı emisyonlarını hesaba katmaktadır.

Metodoloji ayrıca, fosil bazlı yakıt üreten bir tesiste ortak üretim olması durumunda yenilenebilir hidrojen veya türevlerinin sera gazı emisyonlarının nasıl hesaplanacağına da açıklık getirmektedir.

Yeni kurallar, enerji altyapısı yatırımlarını, devlet yardımı kurallarını ve ayrıca sanayi ve ulaştırma sektörleri için yenilenebilir hidrojen için yasal hedefleri içeren hidrojen için geniş AB düzenleyici çerçevesinin bir parçasını oluşturmaktadır.

Kuralların, hem Avrupa içindeki hem de dışındaki yakıt üreticileri için önemli etkileri bulunmaktadır.

13 Şubat 2023 tarihindeki kabulün ardından, Yetki Devrine Dayanan Tasarruflar inceleme yapılması ve önerilerin kabul veya reddedilmesi üzerine 2 ayı olan Avrupa Parlamentosu ve Avrupa Konseyi’ne iletilecektir. Talep halinde inceleme süresinin 2 ay uzatılması söz konusu olacaktır.