AB 2040 İklim Hedefi

Avrupa Komisyonu 6 Şubat 2024 tarihinde 2050 yılına ilişkin iklim nötrlüğüne ulaşma hedefine doğru yol haritası kapsamında 2040’ta 1990 seviyelerine göre net sera gazı emisyonlarını %90 azaltma hedefini belirlemek için beklenen önerisini sunmuştur.

Avrupa Birliği (“AB”) ve Üye Devletleri AB İklim Yasası (EU Climate Law) kapsamında AB’yi 2050 yılına kadar ilk iklim nötr kıta haline getirme taahhüdünde bulunmuştur.

İklim Yasası, 2030 yılına kadar net sera gazı emisyonlarını en az %55 oranında azaltmak için bir ilk ara hedef belirlemiş olup bu kapsamda Avrupa Komisyonu ise 2040 için bir sonraki ara hedefi önermiştir.

İklim Yasası ayrıca, AB’nin Paris Anlaşması’na verdiği taahhütleri riske atmamak için 2030-2050 dönemi için bir AB sera gazı (GHG) bütçesi yayınlamasını gerektirmektedir. 2040 hedefi önerisinin, Aralık 2023’te gerçekleşen Paris Anlaşması’nın ilk Küresel Durum Değerlendirmesi’nden sonraki 6 ay içinde yapılması gerekmektedir.

6 Şubat 2024 tarihinde Avrupa Komisyonu, 2040 hedefini hazırlama sürecini başlatan ve geniş kapsamlı bir siyasi tartışma ve paydaşlar ve vatandaşlarla diyalog başlatan bir Bildiri yayınlamıştır. Avrupa Komisyonu ayrıca, 2050’de iklim nötrlüğüne ulaşmanın olası yolları hakkında ayrıntılı bir Etki Değerlendirmesi (impact assessment) yayınlamış olup bu doküman gelecekteki mevzuat düzenlemelerinin ve politika seçimlerinin şekillenmesine yardımcı olacaktır. Etki Değerlendirmesi ve Avrupa İklim Değişikliği Bilimsel Danışma Kurulu’nun (European Scientific Advisory Board on Climate Change –“ESABCC”) tavsiyesine dayanarak, Avrupa Komisyonu 2040’a kadar GHG emisyonlarında %90 oranında azalma önermektedir. 2040 iklim hedefini masaya yatırmak için yasal öneri, gelecek seçimlerden sonra, Avrupa seçimlerinden ve önümüzdeki aylarda gerçekleşecek tartışmalar ve diyaloglar sonrasında, gelecek Komisyon’un sorumluluğunda olacaktır.

Uluslararası düzeyde, AB’nin Paris Anlaşması altında yeni bir Ulusal Belirlenmiş Katkı (Nationally Determined Contribution -“NDC”) sunması gerekmektedir. Kabul edildiğinde, 2040 iklim hedefi, bu yeni uluslararası taahhüdün temeli olacaktır.

2040 için hukuki bağlayıcılığı olan bir hedef benimsendiğinde, 2030 sonrası bir politika çerçevesi için hazırlıklar başlayacaktır. Mevcut politika çerçevesi ve mevcut on yılda yapılan çalışmalar, Avrupa’nın 2040’a ve 2050’de iklim nötrlüğüne giden yolunu şekillendirecektir. Gelecek Avrupa Komisyonu, bu temelde yasal önerilerde bulunmak ve tüm sektörlerin sera gazı emisyonlarının azaltılmasına ve karbonun uzaklaştırılmasına dengeli ve maliyet etkin bir katkı sağlamakla sorumlu olacaktır.

Bu Bildiri’de sunulan önerilen 2040 hedefine ulaşmak için gerekli sera gazı emisyonlarının azaltılması ve karbonun uzaklaştırılması, tamamlanmış bir dizi şartı gerektirecektir. Bu şartlar arasında, kabul edilen 2030 çerçevesinin tam olarak uygulanması, Avrupa endüstrisinin rekabet gücünün sağlanması, kimseyi geride bırakmayan adil bir geçişe daha fazla odaklanma, uluslararası ortaklarla eşit rekabet ortamı ve endüstri ve tarım sektörüyle birlikte 2030 sonrası çerçeveye ilişkin stratejik bir diyalog bulunmaktadır.

İklim nötrlüğüne ve 2040 hedeflerine doğru yolculukta birkaç seçenek değerlendirilerek, bu Bildiri ve Etki Değerlendirmesi, 2050’de iklim nötrlüğüne ulaşmanın ve 2040’ta gereken dönüşümlerin ne gerektireceğini açıklamaktadır.

Enerji sisteminin 2040’a kadar karbonsuzlaştırılmasında yenilenebilir enerji, nükleer ve biyo-enerji, enerji verimliliği ve depolama, karbon yakalama, kullanma ve depolama (carbon capture utilisation and storage- CCU, CCS), karbon uzaklaştırmaları, jeotermal, hidro-enerji ve diğer tüm mevcut ve gelecek nötr enerji teknolojilerinin kullanılması gerekecektir. Yenilenebilir enerji alanında önemli ilerlemeler kaydedildiği belirtilmiş olup, rüzgar ve şebeke üzerine son eylem planları ile yan önlemler artacaktır. Bu, 2021’e göre enerji için fosil yakıtların tüketiminin 2040’ta yaklaşık %80 oranında azalması beklenirken, kömürün aşamalı olarak kaldırılması beklenmektedir.

Önerilen 2040 iklim hedefi, 2031-2040 on yılının ikinci yarısında elektriğin neredeyse tamamen karbonsuzlaştırılmasına karşılık gelmektedir; daha akıllı şebekeler, sistem entegrasyonu, talep esnekliği ve depolama çözümleri ile. Bina stoğunun ve ulaşım sektörünün elektrifikasyonu bu amaç için hayati önem taşıyacaktır. Enerji sektöründeki daha fazla odaklanma, tüm yenilenebilir enerji ve sıfır karbon çözümlerinin hızlı bir şekilde kullanılmasının yanı sıra enerji verimliliğinin daha da geliştirilmesi üzerine olacaktır.

Avrupa Komisyonu’na göre, kaynakların fosil yakıt sübvansiyonları gibi daha az sürdürülebilir kullanımlardan uzaklaşmasıyla, 2011 – 2020 seviyelerine kıyasla yıllık GSYİH’nın %1,5’inin ilave olarak yatırım yapılması gerekecektir. Avrupa Komisyonu’nun bildirisinde, özel sektörün bu yatırımların başlıca kaynağı olarak görüldüğü ve düşük karbon yatırımlarını teşvik eden ve karbon yoğun yatırımları engelleyen bir politika çerçevesi sayesinde bu yatırımların yapılmasının sağlandığı öngörülmüştür.

Etki Değerlendirmesi, enerji sistemine 2031 – 2050 yılları arasında ortalama yılda yaklaşık 660 milyar Euro ve ulaşım sektörüne yılda ortalama 870 milyar Euro olmak üzere ortalama yıllık yaklaşık 660 milyar Euro ve ulaşım sektörüne yılda ortalama 870 milyar Euro yatırım yapılması gerekliliğini belirtmektedir.

Ana yatırım alanları, endüstriyel süreçlerin dekarbonizasyonu, enerji yoğun endüstrilerde enerji verimliliğinin artırılması, elektrifikasyona geçiş ve ulaştırma sektörünü besleyen sürdürülebilir alternatif yakıtların üretimi gibi alanları hedeflemektedir.

Genel olarak, Komisyon, enerji sektörünün 2040’tan kısa bir süre sonra tamamen karbondan arındırılacağını ve ulaşım emisyonlarının 2040’a kadar yaklaşık %80 azalacağını öngörmektedir.

Avrupa Komisyonu’nun açıklaması ayrıca, Avrupa Yeşil Mutabakatı’nı “endüstriyel dekarbonizasyon anlaşması” haline getirmeyi ve yenilenebilir enerji ve elektrolizörler gibi batarya, elektrikli araçlar, ısı pompaları, güneş PV, CCU/CCS, biyogaz ve biyometan gibi temiz teknoloji alanlarında iç üretim kapasitelerini artırmayı ve endüstri tarafından emisyon azaltma hedeflerinin gerçekleştirilmesine yardımcı olmak için karbon fiyatlandırması ve finansmana erişimi odaklanmayı amaçlamaktadır.

Avrupa Komisyonu’nun önerisi, Haziran ayında yapılması planlanan Avrupa seçimlerinin ardından bir sonraki Komisyon tarafından yapılacak bir kanun teklifiyle AB’nin 2040 iklim hedefini belirleme sürecini başlatacaktır.