Avrupa Komisyonu’nun Haziran 2025 tarihli raporu, Avrupa Birliği’nin iklim politikalarının uygulama sürecinde somut ilerlemeler sağladığını göstermektedir. Üye Devletler tarafından sunulan nihai Ulusal Enerji ve İklim Planları’nın değerlendirilmesi sonucunda, AB’nin 2030 yılına kadar %55 sera gazı emisyonu azaltım hedefi ile yenilenebilir enerji ve enerji verimliliği hedeflerine yaklaşmakta olduğu belirtilmiştir.
Avrupa Komisyonu, Haziran 2025 itibarıyla yayımladığı son raporla, Avrupa Birliği’nin (“AB”) 2030 yılına kadar sera gazı emisyonlarını 1990 seviyelerine kıyasla %55 oranında azaltma hedefine çok yaklaştığını ortaya koymuştur. Rapor, Üye Devletlerin Ulusal Enerji ve İklim Planları’na (National Energy and Climate Plans- “NECP”) ilişkin güncellenmiş nihai sunumlarını değerlendirmiş ve iklim hedeflerine yönelik genel ilerlemenin umut verici olduğunu vurgulamıştır.
Bilindiği üzere AB, 55% emisyon azaltım hedefini 2021 yılında yasal hale getirmiş, aynı zamanda 2050 yılına kadar iklim nötrlüğüne ulaşma hedefini benimsemiştir. Bu düzenleme, 2030 yılı için daha önce belirlenen %40 azaltım hedefinin yükseltilmesi anlamına gelmektedir. Bu kapsamda Avrupa Komisyonu, “55’e Uyum” adlı girişimi başlatmış ve geçiş hedeflerini desteklemek üzere kapsamlı bir mevzuat paketi sunmuştur. Söz konusu düzenlemeler arasında Emisyon Ticaret Sistemi’nin genişletilmesi, karbon ithalat vergisinin getirilmesi ve yüksek karbon yoğunluklu sektörler için özel emisyon azaltım hedefleri ve girişimleri yer almaktadır.
Sera Gazı Emisyonlarında Somut İlerleme
Avrupa Komisyonu’nun değerlendirmesine göre, mevcut planların uygulanması halinde AB, 2030 yılına kadar net sera gazı emisyonlarını yaklaşık %54 oranında azaltma yolunda ilerlemektedir.
Bu oran, 2021 yılında yasalaştırılan %55 azaltım hedefinin yalnızca bir puan gerisindedir. 2023 yılı sonu itibarıyla ise AB, 1990’a göre %37’lik bir azaltım sağlamıştır. Ekonomik büyümenin aynı dönemde %68 oranında gerçekleşmiş olması, yeşil dönüşümün ekonomik kalkınmayla birlikte sürdürülebileceğini göstermektedir.
Yenilenebilir Enerji ve Enerji Verimliliği Göstergeleri
Üye Devletler’in planları, 2030 yılına kadar enerji tüketiminde %41 oranında yenilenebilir kaynak kullanımını hedeflemekte olup bu, AB genelinde belirlenen %42,5 hedefinin biraz gerisindedir. Öte yandan, enerji verimliliği konusunda mevcut planlar %8,1 oranında tüketim azaltımı öngörmektedir; bu rakam, %11,7’lik AB hedefinin altında kalmaktadır. Bu nedenle Avrupa Komisyon’u, enerji verimliliği konusundaki politika araçlarının güçlendirilmesi gerektiğini belirtmiştir.
Çaba Paylaşım Düzenlemesi ve Sektörel İlerlemenin Görünümü
AB’nin Çaba Paylaşımı Yönetmeliği (Effort Sharing Regulation) kapsamındaki sektörler (ulaşım, binalar, tarım, küçük sanayi ve atık yönetimi), toplam AB emisyonlarının yaklaşık %60’ını oluşturmaktadır. Komisyon raporuna göre, bu sektörlerde emisyonların 2030 yılına kadar %38 oranında azaltılması beklenmektedir; bu oran, %40’lık resmi hedefe oldukça yakındır.
Karbon Yutakları ve Arazi Kullanımı
Raporda ayrıca, AB’nin arazi kullanım sektörü açısından zayıf bir performans gösterdiği tespit edilmiştir. Bu sektörün, 2030’a kadar atmosferden 42 milyon ton ilave CO₂ çekme hedefi bulunmasına rağmen, son yıllarda karbon tutma kapasitesinde düşüş yaşandığı, bu eğilimin tersine çevrilmediği ifade edilmiştir. Komisyon, bu konuda acil politika müdahaleleri gerektiğini vurgulamıştır.
İleriye Dönük Perspektif ve 2040 Hedefleri
Avrupa Komisyonu, 2030 hedeflerinin yanı sıra, 2050’ye kadar iklim nötrlüğüne ulaşma yönündeki stratejik hedef doğrultusunda 2040 yılı için de emisyon azaltım hedefi belirlemektedir. Şubat 2024’te sunulan tavsiye raporunda, 2040 yılı için önerilen hedef, emisyonların %90 oranında azaltılması yönündedir. Bu hedefin hayata geçebilmesi için önümüzdeki dönemde daha kapsayıcı uygulamalara ihtiyaç duyulmaktadır.
Avrupa Birliği’nin güncellenmiş Ulusal Enerji ve İklim Planları, yeşil dönüşümün sadece çevresel bir zorunluluk değil, aynı zamanda ekonomik modernizasyon ve sanayi inovasyonu için stratejik bir fırsat olduğunu ortaya koymaktadır. Bilim temelli hedefler ve etkili düzenlemeler sayesinde iklim politikalarının somut sonuçlar verdiği görülmekte, AB’nin iklim nötrlüğü yolculuğu kararlılıkla sürmektedir. Bu aşamada, kanun koyucuların ve sektör paydaşlarının mevcut kazanımları daha ileriye taşıyacak şekilde eyleme geçmeleri önem taşımaktadır.