Sera Gazı Emisyon Raporlarının Doğrulanması ve Doğrulayıcı Kuruluşların Akreditasyonu Tebliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ

Konu: Sera Gazı Emisyon Raporlarının Doğrulanması ve Doğrulayıcı Kuruluşların Akreditasyonu Tebliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ

Tarih: 22.06.2022

 

1. Giriş

Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı (“Bakanlık”) tarafından; Sera Gazı Emisyon Raporlarının Doğrulanması ve Doğrulayıcı Kuruluşların Akreditasyonu Tebliğinde (“Tebliğ”) Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ 21 Haziran 2022 tarihinde 31873 sayılı Resmi Gazete’de yayımlandı.

2. Değişiklikler

• Tebliğ’in “Tanımlar” başlıklı 4’üncü maddesinin 1’inci fıkrasının ç bendinde bakanlığın tanımı Çevre ve Şehircilik Bakanlığı olarak tanımlanmaktayken, iklim krizi ile mücadeleye uygun olarak değiştirilmiş ve Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı olarak revize edilmiştir.

• Tebliğ’in “Tanımlar” başlıklı 4’üncü maddesinin 1’inci fıkrasının ı bendinde doğrulayıcı kuruluş kavramı, doğrulama işleminin tüm aşamalarını yürütmek üzere TÜRKAK tarafından akredite edilmiş veya edilecek kurum veya kuruluşu olarak tanımlanırken, yapılan değişiklik kapsamında doğrulayıcı kuruluş kavramına artık akredite edilecek kurum veya kuruluşlar girmemektedir. İlgili madde hükmü aşağıda yer almaktadır:

“ı) Doğrulayıcı kuruluş: Doğrulama işleminin tüm aşamalarını yürütmek üzere TÜRKAK tarafından akredite edilmiş kurum veya kuruluşu,”

• Tebliğ’in “Temel Prensipler” başlıklı 6’ncı maddesinin 1’inci fıkrasında doğrulama işlemleri Bakanlıkça onaylanmış izleme planı çerçevesinde ve bu Tebliğ’de yer alan usul ve esaslara göre yürütülmekte iken, yapılan değişiklik kapsamında doğrulama işlemlerine ilişkin onaylanmış izleme planlarında Bakanlık onayı gerekmemektedir. İlgili madde hükmü aşağıda yer almaktadır:

“(1) Doğrulama işlemleri onaylanmış izleme planı çerçevesinde ve bu Tebliğde yer alan usul ve esaslara göre yürütülür.”

• Tebliğ’in “İşletmenin Yükümlülükleri” başlıklı 8’inci maddesinin 1’inci fıkrasının a bendinde işletmelerin, stratejik analizden önce ve doğrulamanın herhangi bir aşamasında doğrulayıcı kuruluşa, belirtilen bilgi ve belgeleri sunulması zorunluluğu bulunmakta olup, izleme planının onaylı en güncel sürümünün, varsa Bakanlıkça onaylı diğer sürümler ve Bakanlık onayının alındığına dair kanıt belgeleri ile verilmesi gerekmekte iken, yapılan değişiklik kapsamında verilmesi gereken Bakanlık onayı gerekmemektedir. İlgili madde hükmü aşağıda yer almaktadır:

“İzleme planının onaylı en güncel sürümü, varsa onaylı diğer sürümler ve izleme planı onayının alındığına dair kanıt belgeleri.”

 

• Tebliğ’in “Stratejik Analiz” başlıklı 9’uncu maddesinin 4’üncü maddesinin b bendinde doğrulayıcı kuruluşça yapılacak değerlendirmelerin içermesi gereken hususlara ilişkin olarak Bakanlık’ça onaylanmış izleme planı ve söz konusu izleme planında belirtilmiş olan izleme yönteminin detaylarının içermesi gerekmekte iken, yapılan değişiklik kapsamında izleme planına ilişkin olarak Bakanlık onayı gerekmemektedir. İlgili madde hükmü aşağıda yer almaktadır:

“b) onaylanmış izleme planı ve söz konusu izleme planında belirtilmiş olan izleme yönteminin detaylarını.”

 

• Tebliğ’in “Stratejik Analiz” başlıklı 9’uncu maddesinin 5’inci maddesinin a bendinde doğrulayıcı kuruluşun, stratejik analiz yaparken kendisine sunulan izleme planının Bakanlık’ça onaylanmış en güncel sürüm olduğunu kontrol etmesi gerekmekte iken, yapılan değişiklik kapsamında izleme planına ilişkin olarak en güncel sürümde Bakanlık onayı gerekmemektedir. İlgili madde hükmü aşağıda yer almaktadır:

 

“a) Kendisine sunulan izleme planının onaylanmış en güncel sürüm olduğunu,”

 

• Tebliğ’in “Doğrulama Faaliyetleri” başlıklı 12’nci maddesinin 1’inci fıkrasında doğrulayıcı kuruluşun, doğrulama faaliyetlerini doğrulama planına göre uygulayacağı, işletmenin Bakanlık’ça onaylanmış izleme planında ve mevzuatta yer alan yükümlülüklerini yerine getirip getirmediğini risk analizine bağlı olarak kontrol edeceği belirtilmekte olup, yapılan değişiklik kapsamında izleme planına ilişkin olarak Bakanlık onayı gerekmemektedir. İlgili madde hükmü aşağıda yer almaktadır:

“(1) Doğrulayıcı kuruluş, doğrulama faaliyetlerini doğrulama planına göre uygular, işletmenin onaylanmış izleme planında ve mevzuatta yer alan yükümlülüklerini yerine getirip getirmediğini risk analizine bağlı olarak kontrol eder.”

 

• Tebliğ’in “Veri Doğrulama” başlıklı 14’üncü maddesinin 2’nci fıkrasının b bendinde doğrulayıcı kuruluş, izleme planı ile içinde yer alan prosedürleri de dikkate alarak Bakanlık’ça onaylanmış izleme planında yer aldığı şekilde, kaynak akışları ve emisyon kaynaklarının eksiksizliğini kontrol ettiği belirtilmekte olup, yapılan değişiklik kapsamında izleme planına ilişkin olarak Bakanlık onayı gerekmemektedir. İlgili madde hükmü aşağıda yer almaktadır:

“b) onaylanmış izleme planında yer aldığı şekilde, kaynak akışları ve emisyon kaynaklarının eksiksizliğini,”

 

• Tebliğ’in “İzleme Yönteminin Doğrulanması” başlıklı 15’inci maddesinin 2’nci fıkrasında doğrulayıcı kuruluş, İzleme ve Raporlama Tebliği uyarınca hazırlanmış ve Bakanlıkça onaylanmış örnekleme planının gereği gibi uygulandığını kontrol ettiği belirtilmiş olup, yapılan değişiklik kapsamında örnekleme planına ilişkin olarak Bakanlık onayı gerekmemektedir. İlgili madde hükmü aşağıda yer almaktadır:

 

“(2) Doğrulayıcı kuruluş, İzleme ve Raporlama Tebliği uyarınca hazırlanmış ve onaylanmış örnekleme planının gereği gibi uygulandığını kontrol eder.”

 

• Tebliğ’in “İzleme Yönteminin Doğrulanması” başlıklı 15’inci maddesinin 4’üncü fıkrasında Yönetmelik çerçevesinde kullanılan akredite olmayan laboratuvarların ISO/IEC 17025’in ilgili şartlarına uygunluğu doğrulayıcı kuruluşlar tarafından kontrol edileceği belirtilmiş olup, yapılan değişiklik kapsamında laboratuvarların uygunluğu Bakanlık tarafından belirlenen şartlara göre belirlenecektedir. İlgili madde hükmü aşağıda yer almaktadır:

“(4) Yönetmelik çerçevesinde kullanılan akredite olmayan laboratuvarların Bakanlık tarafından belirlenen şartlara uygunluğu doğrulayıcı kuruluşlar tarafından kontrol edilir.”

 

• Tebliğ’in “Doğrulama Raporu” başlıklı 25’inci maddesinin 5’inci fıkrasının d bendinde doğrulama raporunun Bakanlık’ça onaylanan izleme planının sürümü, her bir izleme planının geçerli olduğu dönem, sera gazı emisyon raporunu doğrulamak için kullanılan kriterleri içermesi gerekmekte olup, yapılan değişiklik kapsamında izleme planına ilişkin olarak Bakanlık onayı gerekmemektedir. İlgili madde hükmü aşağıda yer almaktadır:

“d) onaylanan izleme planının sürümü, her bir izleme planının geçerli olduğu dönem, sera gazı emisyon raporunu doğrulamak için kullanılan kriterler.”

 

• Tebliğ’in “Doğrulayıcı Kuruluşlara İlişkin Genel Hususlar” başlıklı 31’inci maddesinin 7’nci fıkrasında Bakanlık’ça gerekli onayın verilmesini takiben doğrulayıcı kuruluş, doğrulama işlemlerini onaylanmış izleme planına uygun hale getirir, yürütür ve gerekirse tekrarlayacağı belirtilmiş olup, yapılan değişiklik kapsamında doğrulayıcı kuruluşun doğrulama işlemlerine ilişkin olarak Bakanlık onayı gerekmemektedir. İlgili madde hükmü aşağıda yer almaktadır:

“(7) Doğrulayıcı kuruluş, doğrulama işlemlerini onaylanmış izleme planına uygun hale getirir, yürütür ve gerekirse tekrarlar.”

 

• Tebliğ’in “Sözleşme Öncesi Yükümlülükler” başlıklı 32’nci maddesinin 3’üncü fıkrasında işletmelerin doğrulama sözleşmelerini, doğrulaması yapılacak sera gazı emisyon raporunun ait olduğu yılın 15 Kasım tarihine kadar imzalamak zorunda oldukları belirtilmiş olup, yapılan değişiklik kapsamında bu süre 15 Ekim olarak düzenlenmiştir.

• Tebliğ’in “Tarafsızlık ve Bağımsızlık” başlıklı 33’ünci maddesinin 11’inci fıkrasında kamu kurum ve kuruluşlarının kuruluş kanunlarında yer alan görev ve faaliyetler, tarafsızlık ve bağımsızlık ilkesi çerçevesinde ayrıca değerlendirileceği belirtilmiş olup, bu kurum ve kuruluşlar içerisine üniversitelerde dahil edilmiştir. İlgili madde hükmü aşağıda yer almaktadır:

“(11) Kamu kurum ve kuruluşları ile üniversitelerin kuruluş kanunlarında yer alan görev ve faaliyetleri, tarafsızlık ve bağımsızlık ilkesi çerçevesinde ayrıca değerlendirilir.”

 

• Tebliğ’in “Tarafsızlık ve Bağımsızlık” başlıklı 33’ünci maddesine 12’nci ve 13’ünci fıkralar eklenmiş olup, yapılan değişiklik kapsamında istihdam edilen doğrulama ekibine ilişkin olarak son üç yıl içinde danışmanlık yaptığı tesislerde doğrulama ekibi içerisinde görevlendirilmeleri tarafsızlık ilkesine aykırı olacağı ve doğrulama faaliyetleri, kanunla verilmiş ölçüm kalibrasyon ve benzeri işlemlerin yürütülmesine dair sorumlulukların söz konusu ticari ilişki kapsamına girmeyeceği düzenlenmiştir. İlgili madde hükmü aşağıda yer almaktadır:

“(12) Doğrulayıcı Kuruluş tarafından, istihdam edilen doğrulama ekibinin son üç yıl içinde danışmanlık yaptığı tesislerde doğrulama ekibi içerisinde görevlendirilmeleri tarafsızlık ilkesine aykırıdır.

 

(13) Bu Tebliğ kapsamındaki doğrulama faaliyetleri, kanunla verilmiş ölçüm kalibrasyon ve benzeri işlemlerin yürütülmesine dair sorumluluklar söz konusu ticari ilişki kapsamına girmez.”

• Tebliğ’in “Doğrulamaya İlişkin Sözleşmenin Unsurları” başlıklı 45’inci maddesinin 8’nci fıkrasında doğrulama sözleşmesinin, sözleşme tarihinde geçerli olan ve Bakanlık’ça onaylanmış izleme planındaki tesis kategorisi dikkate alınarak yapılacağı belirtilmekte olup, yapılan değişiklik kapsamında izleme planına ilişkin olarak Bakanlık onayı gerekmemektedir. İlgili madde hükmü aşağıda yer almaktadır:

“(8) Doğrulama sözleşmesi, sözleşme tarihinde geçerli olan ve onaylanmış izleme planındaki tesis kategorisi dikkate alınarak yapılır.”

• Tebliğ’in “Doğrulayıcı Kuruluşların Akreditasyonuna İlişkin Esaslar” başlıklı 47’nci maddesinin 1’inci fıkrasında doğrulayıcı kuruluşların ilgili alanlarda bu Tebliğ hükümleri çerçevesinde TS EN ISO 14065 standardına göre akredite olmaları şartının bulunduğu belirtilmiş olup, yapılan değişiklik kapsamında akreditasyona esas teşkil edecek standartlara göre akredite olmaları gerekmektedir. İlgili madde hükmü aşağıda yer almaktadır:

“(1) Doğrulayıcı kuruluşların ilgili alanlarda bu Tebliğ hükümleri çerçevesinde akreditasyona esas teşkil edecek standartlara göre akredite olmaları şarttır.”

 

• Tebliğ’in “Doğrulayıcı Kuruluşların Denetlenmesi” başlıklı 48’inci maddesinin 2’nci fıkrasında denetimin, kuruluşun merkezinde, şubelerinde veya doğrulayıcı kuruluş tarafından gerçekleştirilen bir doğrulama süreci esnasında tanık denetim olarak yapılacağı belirtilmiş olup, yapılan değişiklik kapsamında denetimin Bakanlık ve/veya TÜRKAK tarafından yapılacağı düzenlenmiştir. İlgili madde hükmü aşağıda yer almaktadır:

“(2) Denetim, Bakanlık ve/veya TÜRKAK tarafından kuruluşun merkezinde, şubelerinde veya doğrulayıcı kuruluş tarafından gerçekleştirilen bir doğrulama süreci esnasında gerçekleştirilir. Denetimler planlı ve/veya ani ve habersiz olarak gerçekleştirilebilir.”

• Tebliğ’in “Doğrulayıcı Kuruluşlara İlişkin İdari Yaptırımlar” başlıklı 49’uncu maddesinin 1’inci fıkrasına d bendi eklenerek revize edilmiş olup, yapılan değişiklik kapsamında Bakanlık’a iletilen doğrulanmış emisyon raporlarında önemli hataların bulunması ve bu durumun doğrulama sürecinde doğrulama ekibi, bağımsız gözden geçirme ve onay süreçlerinde fark edilmemesinin akreditasyonun sürdürülmesine imkân vermeyecek önemli uygunsuzluk olarak değerlendirilmiştir. Önemli hatalar ise;

1. Tesisin kapasite artırımı;
2. Geçici olarak faaliyetine ara vermesi; ve

• Benzeri durumlar dışında emisyon verilerinin tesisin gerçek emisyonlarını yansıtmaması

olarak düzenlenmiştir. İlgili madde hükmü aşağıda yer almaktadır:

“d) Bakanlığa iletilen doğrulanmış emisyon raporlarında önemli hatalar (tesisin kapasite artırımı, geçici olarak faaliyetine ara vermesi ve benzeri durumlar dışında emisyon verilerinin tesisin gerçek emisyonlarını yansıtmaması) bulunması ve bu durumun doğrulama sürecinde doğrulama ekibi, bağımsız gözden geçirme ve onay süreçlerinde fark edilmediğinin,”

• Tebliğ’in “Doğrulayıcı Kuruluşlara İlişkin İdari Yaptırımlar” başlıklı 49’uncu maddesinin 1’inci fıkrasında akreditasyonun sürdürülmesine imkân vermeyecek uygunsuzlukların tespit edilmesi halinde TÜRKAK tarafından doğrulayıcı kuruluş iki yıl süreyle doğrulama faaliyetlerini yürütemeyeceği ve yeniden akreditasyona başvuramayacağı belirtilmiş olup, yapılan değişiklik kapsamında bu süre üç yıl olarak revize edilmiştir. İlaveten TÜRKAK tarafından bu fıkra kapsamında tespit edilen uygunsuzluklara ilişkin hususlar Bakanlık’a beş iş günü içerisinde bildirileceği düzenlenmiştir.

• Tebliğ’in “Doğrulayıcı Kuruluşlara İlişkin İdari Yaptırımlar” başlıklı 49’uncu maddesinin 3’ncü fıkrasında doğrulama faaliyetleri durdurulan veya askıya alınan doğrulayıcı kuruluşun sahibi, ortakları ve yönetim kurulu üyeleri ile yöneticileri yaptırım tarihinden itibaren üç yıl süre ile bu Tebliğ kapsamında yeni bir akreditasyon başvurusunda bulunamayacağı belirtilmiş olup, yapılan değişiklik kapsamında sahibi, ortakları, yönetim kurulu üyeleri ve yöneticileri yaptırım tarihinden itibaren üç yıl süre ile bu Tebliğ kapsamında yeni bir akreditasyon başvurusunda bulunamayacağı ve işleme konu olan doğrulama faaliyetini yürüten ve uygunsuzluğun oluşmasına doğrudan neden olan doğrulama ve/veya bağımsız gözden geçirme ekibinde yer alan baş doğrulayıcı ve/veya doğrulayıcıların yetkisi iptal edileceği, yetkisi iptal edilen kişilerin, iptal tarihinden itibaren iki yıl süre ile bu Tebliğ kapsamındaki doğrulama faaliyetlerinde aday doğrulayıcı olarak yer alamayacağı düzenlenmiştir. İlgili madde hükmü aşağıda yer almaktadır:

 

“(3) Doğrulama faaliyetleri durdurulan veya askıya alınan doğrulayıcı kuruluşun;

 

1. a) Sahibi, ortakları, yönetim kurulu üyeleri ve yöneticileri yaptırım tarihinden itibaren üç yıl süre ile bu Tebliğ kapsamında yeni bir akreditasyon başvurusunda bulunamaz,

 

1. b) İşleme konu olan doğrulama faaliyetini yürüten ve uygunsuzluğun oluşmasına doğrudan neden olan doğrulama ve/veya bağımsız gözden geçirme ekibinde yer alan baş doğrulayıcı ve/veya doğrulayıcıların yetkisi iptal edilir. Yetkisi iptal edilen kişiler, iptal tarihinden itibaren iki yıl süre ile bu Tebliğ kapsamındaki doğrulama faaliyetlerinde aday doğrulayıcı olarak yer alamazlar.”

 

• Tebliğ’in “Doğrulama Ücreti” başlıklı 52’nci maddesine 4’üncü fıkra eklenmiş olup, teknik uzmanların adam-gün ücretleri ve yapılacaksa stratejik analiz saha ziyareti adam-gün ücretleri doğrulayıcı kuruluş tarafından karşılanacağı düzenlenmiştir.