Avrupa Finansal Raporlama Danışma Grubu (The European Financial Reporting Advisory Group- “EFRAG”) tarafından hazırlanan Kurumsal Sürdürülebilirlik Raporlama Direktifi (Corporate Sutainability Reporting Directive- “CSRD”) kapsamında sürdürülebilirlikle ilgili etkiler, fırsatlar ve riskler hakkında rapor vermeleri amacıyla kural ve gereklilikleri belirleyen, Avrupa Sürdürülebilirlik Raporlama Standartları’nı (European Sustainability Reporting Standards- “ESRS”) zorunlu kılan sürdürülebilirlik raporlama standartlarına ilişkin Avrupa Parlamentosu ve Konseyinin 2013/34/AB sayılı Direktifini tamamlayan AB 2023/2772 sayılı Yetki Devrine Dayanan Komisyon Tüzüğü (Comission Delegated Regulation (EU) 2023/2772) 22 Aralık 2023 tarihinde yayınlanmıştır.
EFRAG, AB Komisyonu’nun teknik danışmanı rolüyle, güvenilir, şeffaf, denetlenebilir ve karşılaştırılabilir verilere erişimi sağlamak amacıyla CSRD kapsamındaki şirketler için sürdürülebilirlik bilgilerini standart ve ortak bir temelde raporlamak üzere yeni Sürdürülebilirlik Raporlama Standartları’nı hazırlamıştır.
Düzenleme kapsamında; 2050 yılına kadar iklim tarafsızlığına ulaşma planları ve hedefi, yönetişim, durum tespiti gibi rapor edilecek kavramlar tanımlanmış olup, raporlama formatı (tek elektronik format, dijital etiketleme), sürdürülebilir raporlama için denetim ve güvence gereklilikleri yer almaktadır.
Standartlar kapsamında daha yüksek bir önemlilik değerlendirmesi belirtilmiş olup, ayrıca düzenleme ile değer zincirine yaklaşım netleştirilmiş ve raporlama sürecine değer zinciri bilgileri bakımından üç yıllık belirli bir aşama dahil edilmiştir.
Avrupa Komisyonu EFRAG tarafından yayınlanan standartları, 31 Temmuz 2023 tarihinde, ESRS’yi şirketlerin sürdürülebilirlikle ilgili etkileri, fırsatları ve riskleri AB’nin yaklaşmakta olan CSRD kapsamında raporlaması için kural ve gereklilikleri benimsediğini duyurmuştu.
2024’ün başından itibaren uygulamaya başlanacak olan CSRD’nin, mevcut AB sürdürülebilirlik raporlama çerçevesi olan 2014 Finansal Olmayan Raporlama Direktifi’ne (Non-Financial Reporting Directive- “NFRD”) yönelik büyük bir güncelleme olması hedeflenmektedir.
CSRD kapsamında raporlama gereklilikleri, farklı şirket türleri için zaman içinde aşamalı olarak uygulanacaktır. İlk şirketler, 2025’te yayınlanan raporlar için standartları 2024 mali yılında uygulamak durumunda kalacaklardır.
Tüm şirketler, raporlamanın ilk yılında şu bilgileri dahil etmeden raporlama yapabilecektir; iklim dışı çevre sorunlarıyla (kirlilik, su, biyoçeşitlilik ve kaynak kullanımı) ilgili beklenen finansal etkiler; ve kendi iş gücüyle ilgili belirli veri noktaları (sosyal koruma, engelli kişiler, işle ilgili sağlık sorunları ve iş-yaşam dengesi).
Komisyon ayrıca, EFRAG tarafından önerilen bazı zorunlu veri noktalarını gönüllü veri noktalarına dönüştürmüştür. Örneğin; biyolojik çeşitlilik geçiş planları; teşebbüsün kendi işgücüne dahil olmayanlar hakkında bazı göstergeler; ve teşebbüsün belirli bir sürdürülebilirlik konusunu neden önemli bulmadığına dair açıklamalar gönüllülük esasına dayandırılmıştır.
Ayrıca 750’den daha az çalışanı olan işletmeler bazı hususların açıklanmasından muaf tutulmuştur. Bunlar; Kapsam 3 sera gazı (GHG) emisyonları verileri, standartları uyguladıkları ilk yılda “kendi işgücüne” ilişkin standartta belirtilen açıklama gereklilikleri ve standartları uyguladıkları ilk iki yılda biyoçeşitlilik ve değer zinciri çalışanları, etkilenen topluluklar ve tüketiciler ve son kullanıcılar hakkında standartlarda belirtilen açıklama gereklilikleridir.
Avrupa Sürdürülebilirlik Raporlama Standartları’na ilişkin bir diğer önemli gelişme, EFRAG tarafından 22 Aralık 2023 tarihinde kamuoyu geri bildirimi için ESRS kapsamında gerçekleşecek sürdürülebilirlik raporlama süreçlerinde önemlilik değerlendirmelerinin usulüne ilişkin taslak rehber yayımlanmıştır.
Taslak EFRAG IG 1, ESRS’deki önceliklendirme değerlendirmesine ilişkin gereklilikleri ele alırken Taslak EFRAG IG 2, ESRS’deki değer zinciri hususlarını ele almaktadır. Taslak EFRAG IG 3, ayrıntılı ESRS veri noktalarını, beraberindeki açıklayıcı notla birlikte bir Microsoft Excel çalışma kitabı olarak içermektedir.
Yayınlanan “Taslak Önemlilik Değerlendirme Kılavuzu” uyarınca, ESRS kapsamında sürdürülebilirlik beyanının etki önem derecesi veya finansal önem derecesi veya her ikisi açısından önemli olduğu belirlenen Çevresel, Sosyal ve Yönetişim konularındaki raporlama konuları hakkında ilgili ve güvenilir bilgiler içermesi gerektiği belirtilmiştir.
Değerlendirme, işletmenin kendi operasyonlarının yanı sıra yukarı ve aşağı akış değer zincirini içeren tüm değer zincirini kapsamaktadır.
İşletme, bir sürdürülebilirlik konusuyla ilgili bir etki, risk veya fırsatı önemli olarak tanımladığında, öncelikle ilgili raporlama gereksinimlerine başvurarak bu konuyla ilgili dikkate alınacak ilgili bilgileri belirleyecektir.
ESRS 2’de kesişen konulara ilişkin raporlama gereksinimleri, önem derecesi değerlendirmesinin sonucundan bağımsız olarak raporlanması gerekmektedir. ESRS, önem derecesi değerlendirmesi yapılırken izlenecek belirli bir süreç veya adım sıralamasını zorunlu kılmamakta olup bu nedenle, bu işlem işletmenin takdirine bırakılmıştır.
İşletmelerin Küresel Raporlama Girşimi (Global Reporting Initiative- “GRI”) altında bir değerlendirme yapması halinde, GRI değerlendirmesinin ESRS altında etki değerlendirmesi için iyi bir temel oluşturacaktır. İlaveten, ESRS’yi uygulayan bir işletmenin, IFRS Vakfı’nın Uluslararası Sürdürülebilirlik Standartları Kurulu (International Sustainability Standards Board- “ISSB”) Standartları kapsamındaki risk ve fırsatlara ilişkin sürdürülebilirlikle ilgili bilgilerin tanımlanmasına uyum sağlaması beklenmektedir.