Norveç Hükümeti, sera gazı emisyonlarını 2019 yılına kıyasla 2035 yılına kadar %70 ila %75 oranında azaltmayı hedefleyen yeni iklim taahhüdünü kamuoyuyla paylaşmıştır. Bu hedef, Norveç’in Paris Anlaşması kapsamındaki yeni Ulusal Katkı Beyanı’nı (NDC – Nationally Determined Contribution) oluşturmaktadır. Yeni taahhüt, ülkenin mevcut %55’lik 2030 hedefinin ötesine geçerek daha iddialı bir azaltım yönelimi ortaya koymakta ve Norveç’in iklim politikasında uzun vadeli yönelimleri şekillendirmektedir.
Norveç Hükümeti, 2035 yılına kadar belirlenen %70–75 emisyon azaltım hedefinin öncelikle ulusal politika araçları ve Avrupa Birliği ile sürdürülen iş birliği yoluyla gerçekleştirileceğini belirtmiştir. Ancak hedefin tamamına ulaşılması için ulusal tedbirlerin yetersiz kalması halinde, uluslararası karbon piyasalarından elde edilecek azaltım sonuçlarının (ITMO – Internationally Transferred Mitigation Outcomes) destekleyici unsur olarak kullanılabileceği ifade edilmiştir. Bu yaklaşım, Paris Anlaşması’nın 6. maddesi kapsamında tanımlanan yüksek bütünlüklü karbon piyasası mekanizmalarının bir yansıması niteliğindedir. Kasım 2024’te Dubai’de düzenlenen COP 29 İklim Zirvesi’nde varılan mutabakatla, 6.2 maddesi uyarınca ülkelerin karşılıklı olarak karbon kredisi alışverişi yapabilmesine ve bu işlemlerin denetlenebilir bir kayıt sistemiyle izlenmesine imkan tanıyan çerçeve resmiyet kazanmıştır.
Bu gelişmelerin ardından, Haziran 2025’te Norveç ve İsviçre, Paris Anlaşması’nın 6.2 maddesi kapsamında ilk uluslararası karbon giderimi ve depolama yönünde anlaşmayı gerçekleştirmiştir. Bu anlaşma, sadece Norveç’in 2035 hedefine ulaşma stratejisi açısından değil, aynı zamanda ülkeler arası karbon piyasalarının kurumsallaşması ve etkinliğinin artırılması bakımından da önemli bir örnek teşkil etmektedir.
Politika Araçları ve Uygulama Mekanizmaları
Norveç’in 2035 hedefi doğrultusunda uygulamaya koyduğu ve geliştirmekte olduğu temel iklim politikası araçları şu şekilde sıralanmıştır:
- Sera gazı emisyonlarının vergilendirilmesi: Karbon fiyatlandırmasıyla emisyonu yüksek faaliyetlerin azaltılması,
- Emisyon Ticaret Sistemi: Piyasa temelli sınırlandırma ve tahsis mekanizmaları,
- Kamu alımlarında çevresel kriterlerin gözetilmesi: Yeşil kamu ihaleleri yoluyla talep yönlü teşvik,
- Yeni teknolojilere kamu desteği: Karbon yakalama ve depolama (CCS) gibi çözümlere doğrudan mali teşvik,
- İklim odaklı araştırma ve inovasyon: Yeni çözümlerin geliştirilmesine yönelik AR-GE destek programları,
- Bilgilendirme ve farkındalık artırma çalışmaları: Vatandaşlara yönelik iklim dostu tercihler konusunda yönlendirme.
Bu politika seti, yalnızca emisyonların azaltılmasını değil; aynı zamanda teknolojik dönüşümü, kamu alımlarının yönlendirilmesini ve toplumsal bilinç düzeyinin yükseltilmesini de hedeflemektedir.
Uygulama Süreci ve Şeffaflık İlkesi
Norveç, 2035 hedefinin detaylı uygulama planına ilişkin ayrıntıları henüz kamuoyuyla paylaşmamıştır. Ancak sürecin ilerleyişi, Paris Anlaşması kapsamında zorunlu olan İki Yıllık Şeffaflık Raporları (BTR – Biennial Transparency Reports) aracılığıyla izlenebilir olacak ve bu raporlarla kamuoyu düzenli olarak bilgilendirilecektir.
Bu yaklaşım, sürecin izlenebilirliğini ve raporlanabilirliğini sağlamak amacıyla Paris Anlaşması çerçevesinde öngörülen şeffaflık mekanizmalarına uygun olarak yapılandırılmaktadır.