Avrupa Birliği (“AB”), Modernizasyon Fonu (Modernisation Fund) kapsamında temiz enerji altyapı projelerine 2 milyar Euro’nun üzerinde yatırım yapmaktadır. Modernizasyon Fonu, AB Emisyon Ticaret Sistemi (“AB ETS”) kapsamında emisyon tahsisatlarının ihalesinden elde edilen gelirlerle finanse edilmektedir.
Avrupa Komisyonu 20 Aralık 2023 tarihinde, AB ETS elde edilen gelirlerle finanse edilen yeni ödemelerle birlikte, düşük gelirli üye ülkelerdeki temiz enerji projelerine 2,2 milyar Euro tutarında yatırım yapılacağını duyurmuştur. Projeler için tahsisatlar, AB’nin Modernizasyon Fonu aracılığıyla yapılmıştır. 2018 yılında başlatılan ve dağıtımların 2021’de başlamasıyla birlikte, fon, Bulgaristan, Hırvatistan, Çekya, Estonya, Macaristan, Letonya, Litvanya, Polonya, Romanya ve Slovakya gibi düşük gelirli on AB ülkesinde enerji sistemlerinin modernizasyonunu ve enerji verimliliği iyileştirmelerini desteklemek amacıyla oluşturulmuştur. Bu destek mekanizması için AB ETS gelirleri kullanılmaktadır. Yararlanıcı Üye Devletler, Avrupa Yatırım Bankası (European Investment Bank), Avrupa Komisyonu ve fon için oluşturulan Yatırım Komitesi ile yakın işbirliği içinde çalışacaklardır.
Yeni tahsisatlarla birlikte, Modernizasyon Fonu’nun şu ana kadar gerçekleştirilen ödemeleri 9.7 milyar Euro’ya yükselmiş olup bu miktarın içinde Haziran 2023’te duyurulan 2.5 milyar Euro da bulunmaktadır. Modernizasyon Fonu, 2023 programını 4.7 milyar Euro’ya çıkarmış ve 50 projeyi desteklemiştir.
Romanya ve Çekya, 2023’te programın en büyük yararlanıcıları olup, sırasıyla 2.2 milyar Euro ve 1.8 milyar Euro’luk tahsisatlar almışlardır. Bu tahsisatlar, Romanya’da kömürle çalışan enerji üretiminin yerine geçecek olan yenilenebilir elektrik üretimi, elektrik ağı modernizasyonu, araç filosu modernizasyonu ve Çekya’da ise kamu binaları için daha yüksek enerji standardının elde edilmesi ve kömürden gaz dönüşümü gibi projeleri içermektedir.
Bu yatırımlar, AB’nin iklim değişikliğiyle mücadeledeki kararlılığı ve Üye Devletlere iklim nötr olma yolculuklarında destek olma taahhüdüni yansıtmaktadır. 2005 yılında kurulan Avrupa Emisyon Ticaret Sistemi, elektrik ve ısı üretimi, petrol rafinerileri, çelik, çimento, kağıt, kimyasallar ve ticari havacılık gibi temel sera gazı yoğun sektörlerde karbon emisyonlarına bir fiyat biçmektedir. Bu yılın başlarında, AB yasama organları, AB ETS’nin kapsamını genişletmeyi, kapsanan sektörlerin gerektirdiği doğrudan emisyon azaltımlarını artırmayı ve sistemi yeni sektörlere genişletmeyi kabul etti. AB ETS’nin 2020-2030 döneminde yaklaşık 40 milyar Euro gelir üreteceği tahmin edilmektedir. Revize edilmiş AB ETS kapsamında, Modernizasyon Fonu, Yunanistan, Portekiz ve Slovenya gibi üç yeni ülkeyi içerecek şekilde genişleyecektir. Avrupa Yeşil Mutabakatı’nın temelinde, Modernizasyon Fonu, ETS aracılığıyla emisyonları azaltmanın, enerji geçişini hızlandırmaya yardımcı olmaktadır.