Yeşil Mutabakata Uyum Projesi Desteği kapsamında yürütülen Responsible® Programı ile ilgili olarak, 8 Mayıs 2025 tarihinde Ticaret Bakanlığı tarafından güncellenmiş olan Responsible® Programı Genelgesi resmi internet sitesinde yayımlanmıştır. Söz konusu güncelleme, programın uygulanmasına ilişkin esaslarda önemli değişiklikler getirmektedir
Türkiye’nin sürdürülebilirlik politikaları doğrultusunda, Yeşil Mutabakata Uyum Projesi (Responsible® Programı) Ticaret Bakanlığı tarafından 2024 yılında hayata geçirilmiş olup imalatçı/ihracatçı firmalara yönelik danışmanlık destek mekanizması olarak uygulanmaktadır. Programın çerçevesini belirleyen Genelge, 8 Mayıs 2025 tarihinde önemli değişikliklerle güncellenmiştir.
Yeşil Mutabakata Uyum Projesi Desteği, 5973 sayılı İhracat Destekleri Hakkında Karar’ın 14. maddesi kapsamında Ticaret Bakanlığı tarafından Responsible® Programı adıyla uygulanan bir danışmanlık destek programıdır. Program yalnızca imalat ve ihracat alanında faaliyet gösteren firmaları kapsamakta, hizmet sektörü firmaları ise halen destek kapsamı dışında tutulmaktadır.
Bu program çerçevesinde, şirketlerin Yeşil Mutabakata uyum projeleri kapsamında aldığı belirli danışmanlık hizmeti giderleri, 5 yıl boyunca %50 oranında ve toplam 10.000.000 TL’ye kadar desteklenmektedir.
2025 yılı itibarıyla destek üst limiti 13.645.000 TL olarak belirlenmiş olup, bu limit her yıl takvim başında (TÜFE + Yİ-ÜFE)/2 oranında güncellenmektedir.
Program kapsamında, belirli kriterleri karşılayan şirketlere Ticaret Bakanlığı tarafından Responsible® markasının kullanım izni verilmektedir. Responsible® markası, firmanın sürdürülebilirlik alanındaki kapasite ve olgunluk seviyesini gösteren resmi bir işaret olup, tüketici ve üreticilerde sürdürülebilirlik farkındalığını artırmayı amaçlamaktadır.
Genelge Kapsamında Gerçekleştirilen Değişiklikler
- Faz 2 Uygulama Danışmanlığı Firmalarının Akreditasyon Şartının Kaldırılması
Genelgede gerçekleşen değişikliklerden önce, Faz 2 aşamasında danışmanlık hizmeti sunacak firmalar için Bakanlıkça akreditasyon şartı aranmaktaydı. Yeni düzenleme ile bu zorunluluk kaldırılmıştır. Bu değişiklik, program uygulamasında esneklik sağlamakla beraber, danışmanlık firmalarının seçimi ve denetim mekanizmalarının Bakanlık tarafından daha farklı yöntemlerle sağlanabileceği anlamına gelmektedir. Bu bağlamda, hukuki olarak Bakanlık denetim yetkisini korumakta, ancak akreditasyon prosedüründen doğan ek yükümlülükleri hafifletmektedir.
- Danışmanlık Hizmet Bedellerinde Artışın Engellenmesi
2025 yılında programa dahil olacak firmaların Faz 1 “Mevcut Durum Analizi ve Sürdürülebilirlik Yol Haritası” çalışması için danışmanlık firmalarına ödeyecekleri danışmanlık bedellerinde 2024 yılı tutarları korunmuş ve fiyat artışının önüne geçilmiştir. Bu düzenleme, firmaların maliyet yükünü sabitleyerek yatırım planlamasında öngörülebilirlik yaratmaktadır.
Söz konusu değişikliğe ek olarak, Genelge’ye eklenen hükümlerde, danışmanlık firmalarının ekiplerinde meydana gelebilecek değişiklikleri en geç bir ay içerisinde Bakanlığa bildirme zorunluluğu getirilmiştir.
Bu yükümlülük, programın şeffaflık ve hesap verebilirlik standartlarını güçlendirmekte olup, bilgi verme yükümlülüğünün yeni bir örneğini teşkil etmektedir.
İlaveten, program kapsamında yetkilendirilmiş danışmanlık firmalarından talep edilen referans mektubu şartı, şirketin bağlı bulunduğu uluslararası ağa üye diğer şirketlerden alınan referansların da kabul edilebilmesine imkan tanıyacak şekilde esnetilmiştir. Bu düzenleme, uluslararası bağlantıları güçlü firmaların programa dahil olmasını kolaylaştırmakta ve hukuki olarak eşit muamele ilkesi çerçevesinde esnekliği artırmaktadır.
- Destek Ödemelerine İlişkin Geçici Hükümler
Genelgeye eklenen iki geçici madde ile 2025 yılı için programa dahil edilen şirketlere yapılacak destek ödemelerinde enflasyona bağlı güncellemenin yapılmayacağı belirtilmiştir. Ayrıca, yayımlanan genelgeden önce gerçekleştirilen veya onaylanan yatırım harcamalarının sonuçlandırılmasında önceki genelge hükümlerinin lehe olan hükümler olarak uygulanacağı ifade edilmiştir. Bu maddeler, destek programlarının hukuki istikrarı ve geçiş dönemi uygulamalarında şirketlerin hak kaybının önlenmesini amaçlamaktadır.
Responsible® Programı, sürdürülebilirlik hedeflerine ulaşmada hem firmaların kapasite geliştirmesi hem de yeşil dönüşümün yaygınlaşması için önemli bir teşvik mekanizmasıdır. 8 Mayıs 2025 tarihinde Responsible® Programı Genelgesinde gerçekleşen güncellemeler, uygulama alanında değişiklikler getirerek programın erişilebilirliğini artırmış, maliyet öngörülebilirliği sağlamış ve şeffaflık yükümlülüklerini güçlendirmiştir.