Avrupa Komisyonu, çevresel iddiaların doğruluğunu artırmak ve tüketiciyi yanıltıcı yeşil beyanlardan korumak amacıyla hazırlanan Yeşil İddialar Direktifi’ni, üçlü uzlaşı görüşmeleri öncesinde geri çekme niyetinde olduğunu kamuoyuna açıklamıştır. Söz konusu karar, düzenlemenin aşırı karmaşık ve orantısız yükler içerdiği gerekçesiyle Avrupa Parlamentosu’nun en büyük siyasi grubu tarafından yöneltilen eleştiriler doğrultusunda gelmiştir.
Avrupa Komisyonu, çevresel beyanların doğruluğunu ve şeffaflığını artırmak amacıyla hazırlanan ve tüketicilerin çevresel niteliklere ilişkin yanıltıcı iddialardan korunmasını hedefleyen Yeşil İddialar Direktifi’ni (Green Claims Directive) geri çekme niyetinde olduğunu kamuoyuna duyurmuştur. Bu gelişme, önerinin Avrupa Parlamentosu ve Avrupa Konseyi nezdinde iki yılı aşkın süredir devam eden müzakerelerinin ardından, üçlü uzlaşı görüşmeleri öncesinde gelmiştir. Kararın, özellikle Avrupa Parlamentosu’nun en büyük siyasi grubu olan Avrupa Halk Partisi’nin açıkça ortaya koyduğu itirazların ardından alınması, önerinin yasalaşma ihtimalini zayıflatması bakımından önem arz etmektedir.
Direktifin Amacı ve Kapsamı
Avrupa Komisyonu tarafından Mart 2023’te sunulan Yeşil İddialar Direktifi taslağı, Avrupa genelinde şirketlerin ürün ve hizmetlerine ilişkin çevresel iddialarının büyük bir kısmının belirsiz, yanıltıcı veya bilimsel temelden yoksun olduğunu ortaya koyan araştırmalara dayanmaktaydı. Direktif, işletmelerin yeşil iddialarını ancak bilimsel kanıtlarla desteklemesi, bağımsız doğrulama süreçlerinden geçirmesi ve bu iddiaların tüketiciye açık ve şeffaf şekilde sunulmasını zorunlu kılmayı hedefliyordu.
Ayrıca taslak, Avrupa Birliği (“AB”) genelinde hızla artan özel çevre etiketlerinin (eco-labels) kontrol altına alınmasını amaçlamakta; bu tür etiketlerin yalnızca bağımsız şekilde doğrulanmış, düzenli olarak gözden geçirilmiş, şeffaf ve güvenilir olması halinde kabul edilmesini öngörmekteydi. Yeni çevre etiketlerinin ise yalnızca AB düzeyinde geliştirilmesi ve mevcut etiketlerden daha yüksek çevresel hedefler taşıması halinde onaylanması planlanmaktaydı.
Geri Çekilme Kararının Arka Planı
Avrupa Komisyonu Sözcüsü, yaptığı açıklamada, mevcut koşullar ışığında Komisyon’un söz konusu teklifi geri çekmeyi planladığını ifade etmiştir. Avrupa Halk Partisi (EPP), kısa süre önce Komisyon’a hitaben kaleme aldığı yazılı açıklamada, Direktifin geri çekilmesini talep etmiş; önerinin şirketler açısından fazla karmaşık ve orantısız bir yük oluşturduğunu, ayrıca düzenleyici belirsizlik yarattığını belirtmiştir.
“Avrupa Komisyonu’nun söz konusu Direktifi geri çekme kararı, AB içerisinde sürdürülebilirlik ve çevresel tüketici korumasına yönelik politika sürecinde bir değişiklik olarak değerlendirilmektedir. Zira Yeşil İddialar Direktifi, Avrupa Yeşil Mutabakatı ve Döngüsel Ekonomi Eylem Planı’nın uygulanmasında tamamlayıcı bir rol üstlenmekteydi.
Avrupa Komisyonu’nun bu karar sonrası nasıl bir yol haritası belirleyeceği, özellikle çevresel iddialara yönelik güvenin yeniden tesisi açısından önem arz etmektedir. Yeni bir öneri sunulup sunulmayacağı ya da mevcut düzenlemeler kapsamında nasıl bir entegrasyon sağlanacağı önümüzdeki dönemde dikkatle izlenmelidir.