Avrupa Komisyonu, yatırımcıların sürdürülebilirlik bilgilerine daha kolay erişebilmesini sağlamak ve mevcut kuralların daha etkili işlemesini temin etmek amacıyla Sürdürülebilir Finans Açıklama Yönetmeliği’ni güncellemeye yönelik süreci başlatmıştır. Bu kapsamda bir görüş çağrısı yayınlamış olup, düzenlemede yaşanan belirsizliklerin ve bilgi eksikliklerinin giderilmesi amaçlanmaktadır.

Avrupa Komisyonu, Avrupa Birliği’nin sürdürülebilir finans çerçevesi kapsamında yürürlükte olan Sürdürülebilir Finans Açıklama Yönetmeliği’ni (Sustainable Finance Disclosure Regulation- “SFDR”) gözden geçirmek ve mevcut uygulamayı sadeleştirmek amacıyla 2 Mayıs 2025 tarihinde yeni bir “görüş çağrısı” (call for evidence) başlatmıştır.

Bu çağrı, hem yatırımcılar hem de finansal piyasa aktörleri nezdinde düzenlemenin etkinliğini artırmak, raporlama yükünü azaltmak ve yeşil aklama (greenwashing) risklerini en aza indirmek amacıyla yapılan kapsamlı bir politika değerlendirmesinin parçasıdır. Geri bildirim süreci, 30 Mayıs 2025 tarihinde sona erecektir. Nihai revizyon teklifinin ise 2025 yılının dördüncü çeyreğinde yayımlanması planlanmaktadır.

SFDR’nin Arka Planı ve Temel Amaçları

SFDR, Mart 2021 itibarıyla yürürlüğe girmiş olup finansal piyasa katılımcılarına (varlık yöneticileri, yatırım danışmanları, sigorta şirketleri vb.) yatırım ürünlerine ilişkin sürdürülebilirlik bilgilerini şeffaf bir şekilde açıklama yükümlülüğü getirmektedir. Bu kapsamda düzenleme:

  • Sürdürülebilirlik risklerinin yatırım kararlarına entegrasyonunu,
  • Yatırım faaliyetlerinin çevresel ve sosyal açıdan olumsuz etkilerinin açıklanmasını,
  • Sürdürülebilirlik temelli finansal ürünlerin sınıflandırılmasını (özellikle Madde 8 ve Madde 9 ürünleri),
  • Yatırımcılara sağlanan bilgilendirmelerin standartlaştırılmasını hedeflemektedir.

Bu düzenleme, Avrupa Yeşil Mutabakatı (European Green Deal) hedefleriyle uyumlu biçimde, özel sektör yatırımlarının sürdürülebilir dönüşüm projelerine yönlendirilmesini sağlamak için kritik bir araç olarak konumlanmıştır.

Gözden Geçirme Süreci ve Tespit Edilen Sorunlar

Avrupa Komisyonu, 2023 yılında SFDR’nin işleyişini değerlendirmeye yönelik olarak, Yönetmeliğin 19. maddesi uyarınca çok aşamalı bir istişare süreci başlatmıştır.

Bu süreç kapsamında kamuya açık danışma (public consultation) ve sektörel hedefli danışma (targeted consultation) faaliyetlerinin yanı sıra teknik düzeyde çalıştaylar ve ilgili paydaşlarla görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Üye devletler, denetleyici otoriteler, finans sektörü temsilcileri, yatırım kuruluşları ve sivil toplum kuruluşları bu sürece katılım sağlamıştır.

Değerlendirmeler sonucunda, düzenlemenin temel hedeflerine duyulan destek devam etmekle birlikte uygulamada bazı sorunların yaşandığı görülmüştür. Tespit edilen sorunlar şunlardır:

  • Hukuki Belirsizlikler

Öncelikle, Yönetmelik kapsamında kullanılan bazı kavramların (örneğin “sürdürülebilir yatırım”, “önemli zarar vermeme ilkesi”) açık bir şekilde tanımlanmamış olması, piyasa katılımcıları açısından hukuki belirsizlik yaratmakta ve yorum farklılıklarına neden olmaktadır. Bu belirsizlikler hem düzenlemenin uygulanmasında pratik zorluklara hem de potansiyel uyumsuzluk risklerine yol açmaktadır.

  • Açıklama Yükümlülüklerinin Sınırlı Etkililiği

SFDR’nin getirdiği açıklama yükümlülüklerinin yatırımcılar için her zaman anlamlı veya yeterince anlaşılır olmadığı görülmüştür. Özellikle teknik açıdan karmaşık ve veri yoğun bildirimler, yatırım karar süreçlerinde pratik kullanım açısından yetersiz kalmaktadır.

  • Diğer AB Düzenlemeleriyle Tutarsızlıklar

Buna ek olarak, SFDR’nin, AB Taksonomisi, AB Kurumsal Sürdürülebilirlik Raporlama Direktifi (CSRD) gibi diğer AB düzenlemelerle tam olarak uyumlu olmaması, çelişen yükümlülüklerin ve tutarsız bildirimlerin ortaya çıkmasına neden olmuş, bu durum özellikle büyük yatırım kuruluşları açısından operasyonel karmaşıklık doğurmuştur.

  • Veri Erişilebilirliği ve Maliyet Yükü

SFDR uyarınca açıklanması gereken göstergeler için gerekli verilerin şirketler tarafından her zaman sağlanmaması ya da standart bir formatta sunulmaması, özellikle küçük ve orta ölçekli piyasa katılımcıları açısından orantısız bir maliyet yükü yaratmaktadır.

  • Yeşil Aklama Riski ve Sınıflandırma Sorunları

Son olarak, SFDR Madde 8 (çevresel/sosyal özellikleri teşvik eden ürünler) ve Madde 9 (sürdürülebilir hedefi olan ürünler) kapsamındaki ürün sınıflandırmalarının, yatırımcılar tarafından fiilen bir “etiket” gibi algılanması, fakat bu kategorilere ilişkin açık ve bağlayıcı kriterlerin olmaması, yeşil aklama (greenwashing) riskini artırmakta ve yatırımcının yanlış yönlendirilmesi ihtimalini doğurmaktadır.

Komisyon’un Hedefleri ve Reform Yönelimleri

Bu çerçevede Avrupa Komisyonu, SFDR’nin mevcut eksikliklerini gidermek ve sürdürülebilir finans düzenlemelerini daha etkili hale getirmek amacıyla kapsamlı bir gözden geçirme süreci başlatmıştır. Bu sürecin ilk hedefi, düzenlemede yer alan kavramlara hukuki netlik kazandırmaktır. Özellikle “sürdürülebilir yatırım”, “önemli zarar vermeme” ve “çevresel/sosyal özellik” gibi temel terimlerin açık, uygulanabilir ve ölçülebilir şekilde tanımlanması planlanmaktadır. Bu sayede hem yatırımcıların daha sağlıklı kararlar alması hem de finansal kuruluşların uyum yükümlülüklerini yerine getirmesi kolaylaştırılacaktır.

İkinci olarak, açıklama yükümlülüklerinin sadeleştirilmesi ve anlamlı hale getirilmesi hedeflenmektedir. Buna ek olarak, yatırımcılar açısından en gerekli ve anlamlı bilgilere odaklanarak açıklama yükümlülüklerinin azaltılması ve daha erişilebilir hale getirilmesi hedeflenmektedir. Bu bağlamda, raporlama yükünün orantılı hale getirilmesi ve gereksiz veri taleplerinden arındırılmış bir açıklama çerçevesinin oluşturulması amaçlanmaktadır.

Bununla birlikte, SFDR’nin diğer sürdürülebilirlik düzenlemeleriyle – özellikle AB Taksonomisi ve CSRD ile – tutarlı hale getirilmesi hedeflenmektedir. Böylece hem mükerrer raporlama yükümlülüklerinin azaltılması hem de yatırımcılara sunulan verilerin karşılaştırılabilirliği sağlanacaktır. Komisyon, bu süreçte düzenlemeler arasında uyum sağlayan ortak veri tabanlarının oluşturulmasını da değerlendirmektedir.

Son olarak, Komisyon, SFDR kapsamında sürdürülebilirlik iddiası taşıyan finansal ürünlerin sınıflandırılmasında net ve fonksiyonel bir sistem oluşturmayı hedeflemektedir. Bu doğrultuda, ürünlerin yalnızca çevresel ve sosyal özelliklere sahip olup olmadığına göre değil, aynı zamanda sürdürülebilir kalkınmaya katkı sağlama, geçiş sürecini destekleme veya ESG risklerini dikkate alma düzeyine göre kategorize edilmesi planlanmaktadır.

Bu yeni sınıflandırma sistemi sayesinde, yatırımcılar farklı sürdürülebilirlik stratejilerine sahip ürünleri daha iyi anlayabilecek ve bilinçli tercihlerde bulunabilecektir.

SFDR’nin revizyonu, Avrupa Birliği’nin sürdürülebilir finans alanındaki düzenlemelerini daha işlevsel ve uyumlu hale getirme çabalarının önemli bir parçasıdır. Bu süreçte elde edilen her türlü görüş, AB’nin sürdürülebilir kalkınma hedeflerine ulaşma kapasitesini doğrudan etkileyecektir.

Bu nedenle, tüm paydaşlar 30 Mayıs 2025 tarihine kadar Avrupa Komisyonu’na geri bildirimde bulunmaya davet edilmektedir. Geri bildirimler “Have Your Say” platformu üzerinden çevrimiçi olarak gönderilebilecektir.