Türkiye Yatırım Teşviki Sisteminde Değişiklik

Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkındaki Karar’da 20.04.2023 tarihli ve 32196 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 7108 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile değişiklik (“Değişiklik”) yapılmıştır.

“Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Kararda Değişiklik Yapılmasına Dair Karar”ın yürürlüğe konulmasına; 193 sayılı Kanun’un geçici 80’inci, 474 sayılı Kanun’un 2’nci, 3065 sayılı Kanun’un 13’üncü ve geçici 30 uncu, 4706 sayılı Kanun’un ek 3’üncü ve 5510 sayılı Kanun’un ek 2’nci maddeleri ile 5520 sayılı Kanun’un 32/A maddesi gereğince karar verilmiştir.

15/6/2012 tarihli ve 2012/3305 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Kararın 2’nci maddesinin birinci fıkrasına aşağıdaki maddeler eklenmiştir.

Eklenen maddeler kapsamında;

“(o) Dijital Dönüşüm Destek Programı: Teknolojik ürün ve çözümlerin işletme süreçlerine entegre edilerek maliyet azaltımı, verimlilik ve kalite artışı, çalışan ve müşteri memnuniyeti gibi sonuçlar elde etmeyi amaçlayan yatırımların desteklenmesine yönelik olarak, Bakanlık tarafından belirlenecek uygulama usul ve esasları kapsamında Milli Teknoloji Genel Müdürlüğünce yürütülecek olan destek programını,

(ö) Yeşil Dönüşüm Destek Programı: Döngüsel ekonomi yaklaşımıyla uyumlu, doğal kaynakları koruyan, iklim ve sürdürülebilirlik hedeflerine katkı sağlayan, kaynak verimli ve düşük karbonlu üretimi amaçlayan yatırımların desteklenmesine yönelik olarak, Bakanlık tarafından belirlenecek uygulama usul ve esasları kapsamında Stratejik Araştırmalar ve Verimlilik Genel Müdürlüğünce yürütülecek olan destek programını,” ifade etmektedir.

Değişiklik uyarınca Türkiye Yatırım Teşvik Sistemine; Dijital Dönüşüm Destek Programı ve Yeşil Dönüşüm Destek Programı eklenmiş olup, ilgili programların kapsamı tanımlanmıştır.

İlaveten, programlar kapsamında doğal kaynakların korunması, döngüsel ekonomi yaklaşımı ve düşük karbonlu üretim amacı ile uyumluluk benimsenmiş olup, iklim değişikliğinin önlenmesi ve iklim hedeflerine katkı beyanlarının desteklenmesi amaçlanmaktadır.

Aynı Kararın 5’inci maddesinin üçüncü fıkrasına aşağıdaki cümle eklenmiştir. “Dijital Dönüşüm Destek Programı ile Yeşil Dönüşüm Destek Programı kapsamındaki yatırımlar için bu hüküm uygulanmaz.”

Aynı Kararın 11’inci maddesinin birinci fıkrasının (g) bendi ile aynı maddenin üçüncü fıkrası yürürlükten kaldırılmıştır.

Aynı Kararın 17’nci maddesinin birinci fıkrasının (h) bendi aşağıdaki şekilde değiştirilmiş ve aynı fıkraya aşağıdaki bentler eklenmiştir.

“h) TÜBİTAK ve KOSGEB tarafından desteklenen Ar-Ge projeleri neticesinde geliştirilen ya da 5746 sayılı Araştırma, Geliştirme ve Tasarım Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun kapsamında Ar-Ge merkezlerinde yürütülen Ar-Ge projesi sonucunda geliştirildiği Bakanlıkça görevlendirilen izleyici raporu veya varsa ilgili Değerlendirme ve Denetim Komisyonu kararı ile belgelenen ürünlerin veya parçaların üretimine yönelik yatırımlar.

ee) Dijital Dönüşüm Destek Programı kapsamındaki yatırımlar.
ff) Yeşil Dönüşüm Destek Programı kapsamındaki yatırımlar.”

Aynı Kararın EK-2B sayılı ve “İllerin Bölgesel Desteklerden Yararlanabilecek Sektörlerine İlişkin Sektör Numaraları” başlıklı tablosunun 9 numaralı dipnotuna aşağıdaki bent eklenmiştir.

“i) US-97 Kodu: 0112.0.10 olan tamamen yapay ışık ile fotosentez sağlanan ve üretimin yapıldığı katmanların toplam alanının asgari 1000 m2 olduğu kent tarımı kapsamında kontrollü dikey tarım/sera yatırımları.”

Aynı Kararın EK-4 sayılı ve “Teşvik Edilmeyecek veya Teşviki Belirli Şartlara Bağlı Yatırım Konuları” başlıklı ekinin I/A bölümünün;

a) (4) numaralı sırasında yer alan “seracılık yatırımları” ibaresinden sonra gelmek üzere “ve tamamen yapay ışık ile fotosentez sağlanan ve üretimin yapıldığı katmanların toplam alanı 1000 m2 altındaki kent tarımı kapsamında kontrollü dikey tarım/sera yatırımları” ibaresi,

b) (5) numaralı sırasında yer alan “seracılık yatırımları” ibaresinden sonra gelmek üzere “ve tamamen yapay ışık ile fotosentez sağlanan ve üretimin yapıldığı katmanların toplam alanı 1000 m2 ve üstündeki kent tarımı kapsamında kontrollü dikey tarım/sera yatırımları” ibaresi, eklenmiştir.

Bu Karar yayımı tarihinde yürürlüğe girecek olup, karar hükümlerini Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’na bağlı Stratejik Araştırmalar ve Verimlilik Genel Müdürlüğü tarafından yürütülecektir.

Küresel yarış içerisinde geride kalmamak adına temiz enerji sistemleri ve net sıfıra geçiş yarışı kapsamında hükümetler tarafından çeşitli girişimlerde ve teşviklerde bulunulması söz konusudur.

Küresel kapsamda, Amerika Birleşik Devletleri’nin (“ABD”) Enflasyon Azaltım Yasası’nın (Inflation Reduction Act- “IRA”) kabul edilmesiyle hız kazanmıştır.

ABD tarafından kabul edilen IRA kapsamında ABD’li işletmelere 369 milyar dolar yeşil destek paketinin açıklanması Avrupa Birliği’ni harekete geçirmiştir.

Avrupa Komisyonu 16 Mart 2023 tarihinde, Avrupa’da temiz teknoloji endüstriyel yeteneklerinin ve kapasitesinin kolaylaştırılmasına odaklanan Net-Sıfır Sanayi Yasası’nın (Net Zero Industry Act) yürürlüğe girmesi de dahil olmak üzere, net sıfır enerji geçişi için temiz teknoloji endüstriyel kapasitesini artırma yarışındaki yerini sağlamayı amaçlayan bir dizi öneriyi açıklamıştır.

İlaveten, Kanada, 2023 bütçesinde 60 milyar doların üzerinde vergi kredisi ve ek 20 milyar dolarlık sürdürülebilir altyapı yatırımları için önerilerle yeşil enerji ve temiz teknoloji üretim kapasitesini ölçeklendirmeyi amaçlayan girişimini açıklamıştır.

Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkındaki Karar’da 20.04.2023 tarihli ve 32196 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 7108 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile değişiklik, yeşil dönüşümün yatırım teşvik sistemine entegre edilmesi iklim değişikliğine ilişkin mücadelenin yalnızca teoride değil uygulamada da yer alması açısından oldukça önemli olup, sürdürülebilir yatırımların artırılması ve döngüsel ekonomiye geçiş sürecine ilişkin önemli bir adım olmuştur.