Avrupa Konseyi ve Parlamentosu, 30 Mart 2023 tarihinde, Yenilenebilir Enerji Direktifi’ni güçlendirmek için Avrupa Birliği’nin (“AB”) enerji tüketiminde yenilenebilir enerjinin payını 2030 yılına kadar %42.5’e çıkarmak amacıyla bağlayıcı hedefler belirleyen geçici bir anlaşmaya varmışlardır.
Enerji tüketiminde yenilenebilir enerjinin payını artırmayı hedefleyen ve tüm üye devletlerin katılımını gerektiren anlaşma ayrıca, ulaşım, endüstri, binalar ve bölgesel ısıtma ve soğutma için daha iddialı yenilenebilir enerji hedefleri öngörmektedir.
Yenilenebilir Enerji Direktifi’nin güçlendirilmesine ilişkin anlaşma aynı zamanda AB’nin yenilenebilir enerji hedefini %32’lik mevcut 2030 hedefinden önemli ölçüde yükseltmekte olup, Avrupa Komisyonu’nun sera gazını (GHG) azaltmak için önerdiği strateji olan Avrupa Komisyonu’nun “55’e Uyum” paketi kapsamında belirlenen emisyon miktarının 1990 seviyelerine kıyasla 2030 yılına kadar %55 oranında azaltılması hedefine ilişkin yol haritası tarafından önerilen %40’ın üzerine çıkartmaktadır.
2009’da Yenilenebilir Enerji Direktifi’nin uygulamaya girmesinden bu yana, yenilenebilir enerji dağıtımı her yıl artarak 2020’de %22’nin üzerine çıkmıştır.
Yenilenebilir Enerji Direktifi 2018 yılında revize edilmiş olup, Haziran 2021’den beri yasal olarak bağlayıcı durumdadır.
Bu kapsamda, yenilenebilir enerji destek programları, yenilenebilir enerji üretme ve tüketme ve biyokütle için sürdürülebilirlik kriterleri için ilke ve kurallar bulunmaktadır.
55’e uyum paketi ile paralelliğin sağlanabilmesi amacıyla “Yenilenebilir Enerji Direktifi”nin güncellenmesi ile 2030 yılı için yenilenebilir enerji oranı %32’den %40’a yükseltilmesi hedeflenmiş olup, REPowerEU paketi ile bu oran %45 olarak değiştirilmiştir.
30 Mart 2023 tarihinde varılan geçici anlaşma, AB’nin Avrupa Yeşil Mutabakatı ve REPowerEU hedeflerini gerçekleştirmek adına atılmış önemli bir adım olup, anlaşma kapsamında, yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanımının daha kısıtlı olduğu sektörlere ilişkin entegrasyonun hızlandırması amaçlanmaktadır.
Anlaşma kapsamında belirlenen hedefe ulaşılması, AB’nin enerji tüketiminde yenilenebilir enerji kullanımını 2020 yılındaki %22 seviyesine göre neredeyse iki katına çıkaracağını göstermektedir.
Anlaşma kapsamındaki sektör hedefleri arasında, 2030 yılına kadar binalarda en az %49 yenilenebilir enerji payına ulaşılması, soğutma ve ısıtma için yenilenebilir enerji hedeflerinin kademeli olarak artırılması yer almaktadır.
Sanayi, önemli derecede enerji tüketimi gerçekleştiren bir sektör olup, sanayi ilk kez Yenilenebilir Enerji Direktifi’ne dahil edilmiştir.
Anlaşma gösterge niteliğinde hedefler belirlemekte olup, 2030 yılına kadar endüstrideki toplam hidrojen tüketiminde yenilenebilir hidrojenin oranının %42’ye ulaşılması adına bağlayıcı bir hedef belirlemektedir.
Bu hedefler, AB’nin yenilenebilir hidrojenin piyasaya sürülmesine ilişkin emellerini desteklemektedir.
Avrupa Komisyonu, 13 Şubat 2023 tarihinde Yenilenebilir Enerji Direktifi kapsamında çıkarılan iki adet Yetki Devrine Dayanan Tasarruf (“Delegated Act”) aracılığı ile Avrupa Birliği’nde yenilenebilir hidrojene ilişkin standartlara dair kurallar önermiştir.
Yetki Devrine Dayanan Tasarruflar, enerji altyapısı yatırımları ve devlet yardımı kuralları ile endüstri ve ulaşım sektörleri için yenilenebilir hidrojen için yasal hedefleri içeren geniş bir AB düzenleyici çerçevesinin parçasıdır.
Hidrojen, özellikle rüzgar veya güneş gibi yenilenebilir enerji çözümlerinin daha az pratik olduğu emisyonları azaltması zor sektörler için daha temiz bir enerji geleceğine geçişin temel yapı taşlarından biri olarak görülmektedir.
Yılda yaklaşık 90 milyon metrik ton hidrojen üretilmekte olup, büyük çoğunluğu kirleticiler ve sera gazı emisyonları yaratan fosil yakıtlar kullanılarak çıkarılmaktadır. Diğer malzemelerden hidrojen çıkarma sürecine katkıda bulunmak için yenilenebilir enerji kullanan yeşil hidrojen gibi temiz hidrojen kapasitesinin geliştirilmesi, altyapı,
elektroliz ve ulaşım gibi alanlarda büyük yatırımlar gerektirecektir.
Biyolojik olmayan tüm yenilenebilir yakıtların yenilenebilir elektrikten üretilmesini sağlamayı amaçlayan, her iki Yetki Devrine Dayanan Tasarruf birbiriyle ilişkili olup, yakıtların Üye Devletlerin yenilenebilir enerji hedefine dahil edilebilmesi için her ikisi de gereklidir.
Yetki Devrine Dayanan Tasarruflar ile enerji altyapısı yatırımlarını, devlet yardımı kurallarını ve ayrıca sanayi ve ulaştırma sektörleri için yenilenebilir hidrojen için yasal hedefleri içeren hidrojen için geniş AB düzenleyici çerçevesinin bir parçasını oluşturmaktadır.
Yenilenebilir Enerji Direktifi’nin güçlendirilmesine ilişkin geçici anlaşma aynı zamanda, gelişmiş biyoyakıtlar ve biyolojik kökenli olmayan yenilenebilir yakıtlar için %5,5’lik birleşik bir alt hedef de dahil olmak üzere, ulaşımda yenilenebilir enerji kullanımına yönelik düzenleyici çerçeveyi güçlendirmektedir.
Anlaşma kapsamında ek olarak, sürdürülebilir olmayan biyoenerji üretiminin artışına ilişkin riski azaltmayı amaçlayan enerji için biyokütle kullanımına yönelik daha güçlü kriterler getirilmesi ve AB içerisinde yenilenebilir enerjilerin dağıtımını hızlandırmak için yenilenebilir enerji projeleri için izin prosedürlerinin hızlandırılması yer almaktadır.
Yenilenebilir enerjinin, yüksek düzeyde çevre korumasını sağlaması sebebiyle, kamu yararı gözetilerek anlaşma ile izin işlemleri daha kolay ve hızlı hale getirilecektir. Yenilenebilir enerji potansiyeli yüksek ve çevresel riskleri düşük olan alanlarda, Üye Devletler, özellikle kısa ve basit izin süreçleriyle, yenilenebilir enerji kaynakları için özel prosedürler oluşturacaktır. Anlaşma ile aynı zamanda yenilenebilir enerji konusunda sınır ötesi işbirliği de geliştirilmektedir.
Ayrıca, elektrifikasyon ve atık ısı alımı yoluyla enerji sistemi entegrasyonunu destekleyen hükümler bulunmakta olup, tüketicilerin bilgilerine sunulmak üzere gelişmiş bir menşe garanti sistemi içermektedir.
Geçici anlaşmanın, Avrupa Parlamentosu ve Avrupa Konseyi tarafından resmi olarak kabul edilmesini takiben, yeni mevzuat Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girecektir.