Avrupa Parlamentosu, 18 Nisan 2023 Salı günü, 2022 yılının sonlarında Avrupa Birliği (“AB”) ülkeleriyle “2030’da 55’e uyum” paketinin bir parçası olan birkaç önemli mevzuat üzerinde varılan anlaşmaları onayladı.
55’e uyum paketi, AB’nin sera gazı (GHG) emisyonlarını Avrupa İklim Yasası uyarınca 1990 seviyelerine kıyasla 2030 yılına kadar en az %55 oranında azaltma planıdır.
Emisyon Ticaret Sistemi Reformu
Reform uyarınca, Emisyon Ticaret Sistemi (“ETS”) kapsamına giren sektörlerindeki sera gazı emisyonlarının 2030 yılına kadar 2005 seviyelerine kıyasla %62 oranında azaltılması amaçlanmakta olup, AB’nin Emisyon Ticaret Sistemi kapsamındaki sektörlerde 2030 yılına kadar genel emisyon azaltma hedefinin yüzde 43’ten yüzde 62’ye yükseltmiştir.
Ayrıca, 2026’dan 2034’e kadar şirketlere ücretsiz ödenekleri aşamalı olarak kaldırılması söz konusu olup, 2027’de (veya enerji fiyatlarının yüksek olması halinde 2028’de) bu sektörlerden kaynaklanan sera gazı emisyonlarına bir fiyat sınırı koyacak olan karayolu taşımacılığı ve binalar için yakıt için ayrı bir Emisyon Ticaret Sistemi – ETS II- oluşturulacaktır.
Böylelikle; ETS’deki sektörlere sağlanan ücretsiz ödenekler aşağıdaki şekilde aşamalı olarak kaldırılacaktır:
2026: 2.5%, 2027: 5%, 2028: 10%, 2029: 22.5%, 2030: 48.5%, 2031: 61%, 2032: 73.5%, 2033: 86%, 2034: 100%.
Komisyon, 2025 yılına kadar, AB üyesi olmayan ülkelere ihraç edilmek üzere AB’de üretilen mallar için karbon sızıntısı riskini değerlendirecek ve gerekirse bu riski ele almak için Dünya Ticaret Örgütü (“DTÖ”) uyumlu bir yasa teklifi sunacaktır. Buna ek olarak, ihracatla ilgili karbon sızıntısı riskini ele almak için yeni ve ek finansman sağlamak için tahmini olarak 47,5 milyon ödenek kullanılacaktır.
Binalar ve ulaşım için ETS II
2027 yılına kadar karayolu taşımacılığı ve binalar için yakıt için bu sektörlerden kaynaklanan emisyonlara fiyat koyacak ayrı bir yeni ETS II kurulacaktır. Binalar ve karayolu taşımacılığı için 2027 yılından itibaren ayrı bir Emisyon Ticaret Sistemi kurulmasına ve binalar ve karayolu taşımacılığı için karbon ücretlerinin tedarikçilere yansıtılmasına karar verilmiştir.
ETS II, enerji fiyatlarının yüksek olması durumunda, vatandaşları korumak için 2028’e kadar ertelenebilecektir. Ayrıca, ETS II kapsamında bir ödeneğin fiyatının 45 Euro’nun üzerine çıkması durumunda 20 milyon ek ödeneğin serbest bırakılmasını sağlamak için yeni bir fiyat istikrarı mekanizması kurulacaktır.
Aralık 2022’de, Emisyon Ticert Sistemi Direktifi’nin revizyonuna ilişkin genel anlaşmanın bir parçası olarak, Avrupa Parlamentosu ve Konsey, İnovasyon Fonu ile ilgili bir takım hükümleri revize etmiştir.
Bu hükümler;
• İnovasyon Fonu kapsamında ek sektörler (denizcilik, havacılık, binalar ve karayolu taşımacılığı sektörleri) getirilmesi ve
• Projelerin bir açık artırma temelinde seçildiği ve sabit prim sözleşmeleri, fark sözleşmeleri veya fark için karbon sözleşmeleri ile desteklendiği yeni finansman mekanizmaları tanıtılması olup,
bu şekilde özellikle yenilenebilir hidrojen üretimini ve/veya tüketiminin de desteklenmesi söz konusu olacaktır.
Emisyon Ticaret Sistemi Direktifi’nin revize edilmesinin ardından, tüm değişikliklerin Yetki Devrine Dayanan Tasarruf (“Delegated Act”) ile dahil edilmesi gerekmektedir.
İnovasyon Fonu kapsamında yenilenebilir hidrojen üretimi ile ilgili açık artırmaların 2023 yılının sonlarına doğru başlatılması beklenmektedir.
Sosyal İklim Fonu
Avrupa Komisyonu, ETS’nin kapsamının genişletilmesi ve Sosyal İklim Fonu kurulması konusunda anlaşmaya varmış olup, iklim geçişinin adil ve sosyal açıdan kapsayıcı olmasını sağlamak için 2026’da bir AB Sosyal İklim Fonu (Social Climate Fund) kurmak üzere üye devletlerle yapılan anlaşma kapsamında, yoksul hanelerin ve küçük işletmelerin yeni sisteminin mali etkilerine karşı desteklenmesi için bir Sosyal İklim Fonu kurulacağına dikkat çekilen açıklamada, bu fonun AB bütçesinin bir parçası olacağı ve 65 milyar avroya kadar gelir tahsis edilebileceği belirtilmiştir.
ETS Denizcilik Uygulamaları
Anlaşma, ETS Denizcilik uygulamaları bakımından da büyük önem arz etmekte olup, enerji açısından verimli nakliye kullanmaya teşvik etmek ve denizcilik sektörünün dekarbonizasyonunu desteklemek için temel bir mekanizma olacaktır.
Avrupa Parlamentosu ve Konsey, Avrupa Birliği’nin iklim nötr hale gelmesine yardımcı olmak için gemi emisyonlarını 2025 itibariyle %2 ve 2050 yılı itibariyle %80 oranında azaltmayı hedefleyen daha temiz deniz yakıtları konusunda bir anlaşmaya varmıştır.
Parlamento ve Konsey, endüstri paydaşlarının temiz yakıtların benimsenmesini desteklemek ve yeniliği teşvik etmek için AB ETS gelirlerini denizcilik sektörüne tahsis etme çağrılarını benimsemektedir. Mevcut ETS karbon fiyatına göre yaklaşık 2 milyar Euro’ya tekabül eden en az 20 milyon ETS tahsisatı, İnovasyon Fonu kapsamında denizcilik projelerine tahsis edilmesi söz konusudur.
İlaveten, gemilerin AB denizcilik sektörünü yenilenebilir ve düşük karbonlu yakıtların alımına ve karbonsuzlaştırmaya yönlendirmesi için bir yakıt standardı oluşturmaktadır.
Model Avrupa Parlamentosu (The Model European Parliament- MEP), gemilerin kullandıkları enerjideki sera gazı miktarını (MJ başına 91.16 gram 2020 CO2 seviyesinin altında) 2025 yılı itibariyle %2, 2030 yılı itibariyle%6 %14,5, 2035 yılı itibariyle %31, 2040 yılı itibariyle %62, 2045 yılı itibariyle %80, 2050 yılı itibariyle %80 oranında azaltarak sera gazı (GHG) emisyonlarını kademeli olarak azaltmak zorunda kalmalarını hedeflemektedir.
Bu, prensip olarak CO2 emisyonlarının %90’ından sorumlu olan 5000 gros tonajın üzerindeki gemiler ve AB limanlarında
veya limanları arasında gemide kullanılan tüm enerjinin yanı sıra, kalkış veya varış limanının AB dışında veya AB’nin en dış bölgelerinde olduğu yolculuklarda kullanılan enerjinin %50’si için geçerli olacaktır.
Ayrıca, Komisyon’un emisyon azaltma gereksinimlerinin daha küçük gemilere genişletip genişletmeyeceğine veya AB üyesi olmayan ülkelerden gelen gemilerin kullandığı enerjinin payını artırıp artırmayacağına karar vermek için kuralları 2028 yılına kadar gözden geçirilecektir.
Anlaşma kapsamında, 2025’ten 2034’e kadar biyolojik kökenli olmayan yenilenebilir yakıtlar (RFNBO) kullanan gemi sahiplerine emisyonları dengelemek şeklinde bir teşvik olarak daha fazla kredi verilmektedir.
Anlaşma ayrıca, Komisyon’un 2034’te RFNBO’nun yakıt karışımında %2’den daha az olduğunu bildirmesi durumunda, 2030 itibariyle %1’lik bir yenilenebilir yakıt kullanım hedefi belirlemektedir.
Metinlerin bu aşamada Avrupa Konseyi tarafından resmi olarak onaylanması gerekmekte olup, akabinde AB Resmi Gazetesi’nde yayınlanacak ve 20 gün sonra yürürlüğe girecektir.